آنی غذا: رژیم فستینگ، روشی نوین برای کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک است که با تنظیم زمان غذا خوردن، بدن را به سوی چربی سوزی هدایت می کند. اما آیا این تکنیک برای همه مناسب است؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری مهر، در سالیان اخیر، رژیم های غذایی مختلفی برای کاهش وزن و بهبود سلامت معرفی شده اند، اما یکی از روش هایی که به سبب سادگی و تأثیرات مثبتش بر سلامت بدن مورد توجه ویژه قرار گرفته، رژیم «فستینگ» است. برخلاف خیلی از رژیم های سنتی که بر محدودیت کالری یا حذف گروههای غذایی خاص تمرکز دارند، فستینگ بیشتر به زمان مصرف غذا توجه دارد. این تکنیک تغذیه ای که ریشه در الگوهای طبیعی زندگی انسان های اولیه دارد، نه فقط به کاهش وزن کمک می نماید، بلکه فواید مختلفی برای سلامت متابولیکی، عملکرد مغز و افزایش طول عمر دارد. اما آیا این رژیم برای همه مناسب است؟ رژیم فستینگ چیست؟ رژیم فستینگ نوعی الگوی تغذیه ای است که در آن فرد برای مدت مشخصی از روز یا هفته از خوردن غذا خودداری می کند و سپس در یک بازه زمانی معین غذا مصرف می کند. برخلاف رژیم های سنتی که بیشتر بر نوع غذا تمرکز دارند، رژیم فستینگ بر زمان مصرف غذا تاکید دارد.
چربی سوزی با قدرت زمان؛ چگونه فستینگ به کاهش وزن کمک می کند؟ رژیم لاغری فستینگ، موجب تغییر سطح هورمون ها در راستای کاهش وزن می شود. فستنیگ علاوه بر کاهش انسولین و افزایش سطح هورمون رشد، ترشح هورمون چربی سوز نوراپی نفرین (نورآدرنالین) را بیشتر می کند. به سبب این تغییر در سطح هورمون ها بصورت کوتاه مدت می تواند میزان متابولیسم شما را تا ۱۴ درصد بیشتر کند که آمار خوبی است. روش های رایج رژیم فستینگ به چه شکل است؟ یکی از روش ها، روش ۱۶/۸ است که در این تکنیک شامل ۱۶ ساعت غذا نخوردن ۸ ساعت مجاز برای خوردن غذا است. بعنوان مثال، فرد از ساعت ۸ شب تا ۱۲ ظهر روز بعد غذا نمی خورد و سپس در بازه ۱۲ ظهر تا ۸ شب وعده های غذایی خودرا مصرف می کند. روش ۵/‏۲ نیز از دیگر از روش های رژیم فستینگ است و در این تکنیک، فرد پنج روز در هفته رژیم غذایی معمولی دارد، اما در دو روز دیگر کالری مصرفی خودرا به حدود ۵۰۰-۶۰۰ کالری کم می کند. رژیم ۲۴ ساعته دیگر روش است که این تکنیک شامل یک یا دو روز در هفته عدم تغذیه کامل است، یعنی فرد برای ۲۴ ساعت غذا مصرف نمی نماید. در روش دیگر بصورت یک روز در بین است و فرد یک روز غذا می خورد و روز بعد را غذا نمی خورد.
فواید علمی رژیم فستینگ تحقیقات علمی نشان می دهند که رژیم فستینگ تأثیرات مثبتی بر سلامت بدن دارد. کاهش وزن و چربی سوزی: این رژیم متناوب موجب می شود که سطح انسولین بدن کم شود و در نتیجه، بدن از ذخایر چربی برای تامین انرژی استفاده نماید. این پروسه به کاهش وزن و کاهش چربی بدن کمک می نماید. بهبود عملکرد متابولیک: مطالعات نشان داده اند که فستینگ متناوب می تواند حساسیت بدن به انسولین را افزایش دهد و در نتیجه، خطر ابتلاء به دیابت نوع ۲ را کم کند. همچنین، سطح هورمون های تنظیم کننده متابولیسم مانند هورمون رشد بیشتر می شود که به چربی سوزی و حفظ عضلات کمک می نماید. افزایش طول عمر و بهبود عملکرد مغز: تحقیقات روی حیوانات نشان داده است که رژیم متناوب می تواند به افزایش طول عمر و کاهش خطر بیماریهای عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون کمک نماید. این رژیم موجب افزایش تولید پروتئین های مغزی می شود که نقش برجسته ی در سلامت نورون ها دارند. کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب: یکی از مزایای مهم این رژیم کاهش التهاب در بدن است که می تواند به پیش گیری از بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی، سرطان و آرتریت کمک نماید. همچنین، سطح کلسترول بد (LDL) کم شده و فشار خون تنظیم می شود.
چالش ها و معایب رژیم فستینگ چیست؟ با وجود تمام فواید ذکر شده، این رژیم ممکنست برای همه مناسب نباشد و چالش هایی را به همراه دارد و احساس گرسنگی و کاهش انرژی یکی از معایب است که فرد در آغاز رژیم، خیلی از افراد گرفتار گرسنگی شدید، کاهش انرژی و افت تمرکز می شوند. این مشکل به طور معمول بعد از چند روز یا چند هفته مرتفع می شود، اما برای برخی افراد ممکنست سخت باشد. محدودیت برای برخی گروههای سنی و بیماران: این رژیم برای زنان باردار، افراد دارای مشکلات تیروئیدی، بیماران دیابتی و آنهایی که مشکلات گوارشی دارند، سفارش نمی گردد. همچنین، آنهایی که گرفتار اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی عصبی هستند، نباید این رژیم را دنبال کنند. نیاز به برنامه ریزی دقیق برای دریافت مواد مغذی: اگر فرد در دوره تغذیه ای خود به اندازه کافی پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی دریافت نکند، ممکنست گرفتار سوءتغذیه یا کاهش عضلات شود. خیلی از متخصصان تغذیه و پزشکان براین باورند که رژیم فستینگ اگر به درستی اجرا شود، می تواند یک روش سالم و مؤثر برای کنترل وزن و بهبود سلامت باشد. بااین حال، آنها سفارش می کنند که افراد پیش از شروع این رژیم با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنند تا از تناسب آن با شرایط بدنی خود مطمئن شوند.
فستینگ؛ رژیمی بر پایه ساعت، نه بشقاب! در مدت زمان رژیم فستینگ ممکنست عضلات فرد تحلیل و در نتیجه از بین برود، به این علت لازم است زمانی که فرد تصمیم به انجام این رژیم غذایی می گیرد میزان پروتئین دریافتی خودرا بالا ببرد و از تمرینات قدرتی استفاده نماید. این رژیم غذایی برای نوجوانان، زنان حامله و شیرده، آنهایی که دارای فقر آهن هستند و آنهایی که اختلالات خوردن دارند مانند پرخوری عصبی و بی اشتهایی عصبی و همچنین در آنهایی که مشکلات کلیوی دارند، بهتر است انجام نشود. رژیم فستینگ به خاطر دریافت میزان کالری کمتر و کاهش چربی و فشار خون دارای محاسنی است، اما اگر این رژیم بیش از اندازه ادامه پیدا کند یا فرد ساعات طولانی از روز را فستینگ باشد ممکنست پس از آن ولع زیادی را نسبت به غذا پیدا کند و این عمل سبب افزایش وزن شود، همین طور ترکیب و نحوه انجام رژیم غذایی فستینگ از خود رژیم بسیار مهم تر است. داده های جمع آوری شده از موش ها و انسان ها نشان میدهد که یک رژیم کاهش وزن محبوب مانع رشد مو می شود. یافته های این مطالعه نشان میدهد که «فستینگ متناوب»، که شامل دوره های کوتاه محرومیت از غذا است، موجب واکنش استرسی می شود که می تواند سلول های بنیادی فولیکول مو را که موجب رشد مو می شوند، مهار یا حتی از بین ببرد. حال نظر متخصصان درباره ی رژیم فستینگ چیست؟ عبدالرضا نوروزی متخصص تغذیه و رژیم درمانی اظهار داشت: رژیم فستینگ را یک رژیم ناشتایی است بدین معنا است که در یک دوره ای از روز یا هفته یا دوره هایی از ماه کمتر غذا می خوریم و رژیم های فستینگ، از آن دسته رژیم هایی است که در طول تاریخ بشر وجود داشته است.
نوروزی اضافه کرد: تحقیقات هم نشان داده که این رژیم برای سلامت بسیار مؤثر است و موجب می شود اضافه چربی های انباشته شده در بدن، کمتر شود. چالش های پنهان فستینگ؛ آیا برای همه مناسب است؟ همین طور سعید هادی دبیر علمی کنگره ملی سرطان و تغذیه متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اعلان اینکه رژیم روزه داری برای بیشتر افراد مناسب می باشد، اظهار داشت: البته برای افرادی که در گروههای پرخطر همچون بیماران دیابتی، فشارخون، مادران باردار، رژیم روزه داری با برنامه ریزی خاصی وجود دارد و از نظر پزشکی و درمانی رژیم فستینگ به دو دسته تقسیم می شود؛ فستینگی که برای کاهش وزن و لاغری استفاده می شود، انواع مختلفی دارد و انواع رژیم های روزه داری می تواند موجب کاهش وزن شود. برای افرادی که دو الی سه کیلو اضافه دارند، در یک بازده زمانی به طور معمول دو ماهه پاسخ می دهد؛ اما برای افرادی که کاهش وزن بیشتری می خواهند، این رژیم پاسخگو نیست. روزه داری متناوب؛ دوست بدن یا دشمن سلامتی؟ وی اضافه کرد: متاسفانه یکی از رژیم های مؤثر در ایجاد سرطان رژیم فستینگ است و ناشتایی به مدت طولانی موجب کاهش دریافت انرژی و تحلیل عضلانی می شود. هنگامی که بیماری با این شرایط ضعف و بی حالی، کاهش اشتها و سیستم ایمنی پایینی دارد رژیم فستینگ به او سفارش نمی شود و ما حتی به آنها سفارش می نماییم بامداد ها که انرژی بیشتری دارند انرژی افزون تری دریافت نمایند. رژیم های فستینگ با ناشتایی به مدت طولانی اصلاً سفارش نمی گردد. رژیم نرمال و متعادل سفارش می شود که پر چرب نباشد پروتئین بالایی داشته باشد و مقدار متوسطی از کربوهیدرات را دارا باشد. محمد هاشمی، دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی می گوید: رژیم های فستینگ برمبنای ایجاد ساعات گرسنگی متناوب بدن را به سوی مصرف چربی ها به عنوان سوخت هدایت می کنند و این مصرف چربی ها منجر به کاهش وزن می شود. قبل از شروع فستینگ، این نکات را فراموش نکنید! بگفته وی؛ هنوز برای رژیم های فستینگ برنامه ثابتی وجود ندارد و چندین نوع رژیم فستینگ وجود دارد، اما رایج ترین نوع آن رژیم ۱۶ به ۸ است، یعنی فرد ۸ ساعت برای خوردن غذا آزاد است و ۱۶ ساعت روزه داری دارد و البته در طول این مدت زمان می تواند مایعات بدون کالری را مصرف کند. نوع دیگر رژیم ۲ به ۵ است به این مفهوم که فرد دو روز با رژیم سخت ۵۰۰ کیلو کالری سپری می کند و باقی روزهای هفته آزاد است. سومین نوع رایج رژیم های فستینگ رژیم های یک روز در بین است، یعنی فرد یک روز حالت روزه داری دارد و روز بعد برای مصرف غذا آزاد است. به گزارش آنی غذا به نقل از مهر؛ رژیم فستینگ یا روزه داری متناوب به عنوان یک روش تغذیه ای مؤثر برای کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک مطرح گردیده است. این رژیم که بر زمان مصرف غذا تمرکز دارد، می تواند به کاهش چربی بدن، افزایش حساسیت به انسولین، بهبود عملکرد مغز و کاهش التهاب کمک نماید. با این وجود، این تکنیک برای همه مناسب نمی باشد و ممکنست برای برخی افراد مانند بیماران دیابتی، زنان باردار، نوجوانان و افرادی که مشکلات تغذیه ای دارند، عوارضی به همراه داشته باشد. همچنین، اجرای ناصحیح این رژیم می تواند منجر به تحلیل عضلات، سوءتغذیه و حتی افزایش ولع غذایی شود. به همین دلیل، سفارش می شود پیش از شروع این رژیم با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود تا از تأثیرات مثبت آن بدون مواجهه با خطرات احتمالی بهره مند شد.