آنی غذا: ایمنی و امنیت، دو مقوله لازم و ملزوم یکدیگر در عرصه غذا هستند و اگر قرار باشد به مشکلات و چالش های غذا بپردازیم؛ باید هر دو مقوله را مورد ارزیابی قرار داد.
به گزارش آنی غذا به نقل از مهر، ۲۴ مهر برابر با ۱۶ اکتبر توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد به عنوان روز جهانی غذا نامگذاری شده است. در سرتاسر جهان و بمنظور جلب توجه تمامی ذی نفعان و نقش آفرینان در مقوله امنیت غذا، این روز را گرامی می دارند. دستیابی به امنیت غذایی در گرو برخورداری از یک سیستم پایدار غذایی است و لازمه آن توجه به مدیریت هوشمند و آگاهانه در عرصه کشاورزی است. بنا به تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، روش خوب کشاورزی؛ عبارت است از مجموعه ای از اصول برای اعمال فرایندهای تولید در مزرعه و بعد از تولید است که منجر به مواد غذایی ایمن و سالم و محصولات غیر غذایی کشاورزی می شود. برابر گزارش های جهانی موجود، تخمین زده می شود حدود ۶۹۰ تا ۷۸۰ میلیون نفر در جهان در سال ۲۰۲۲ با گرسنگی مواجه بودند و حدود ۳.۱ میلیارد نفر به درجاتی از سوء تغذیه مبتلا هستند. حجم هدررفت مواد غذایی در جهان حجم جهانی هدر رفت مواد غذایی ۱.۶ میلیارد تن تخمین زده می شود که از این مقدار ۱.۳ میلیارد تن بخش قابل خوراکی آنست. بخش مهمی از این مواد غذایی بصورت زباله دفن و یکی از بزرگ ترین منابع انتشار گازهای گلخانه ای است. نتایج اقتصادی مستقیم هدر رفت مواد غذایی (به استثنای ماهی و غذاهای دریایی) سالانه بیش از ۷۵۰ میلیارد دلار است. برآورد می شود حدود ۱۳ درصد مواد غذایی پیش از عرضه به بازار از بین می رود و حدود ۱۷ درصد هم در سطح عرضه و مصرف هدر می رود. کشاورزی و تغذیه یک نقطه مشترک دارند و آن هم غذا است. غذا یک نتیجه کلیدی از کارهای کشاورزی است و به نوبه خود یک ورودی کلیدی برای تغذیه خوب است. اما دسترسی به غذا متضمن تغذیه خوب نیست. هدف اصلی توسعه کشاورزی را باید بهبود سلامت انسان و فراتر از تامین کالری کافی دانست. سوءتغذیه و ناایمنی غذا همچنان یک چالش جدی در سرتاسر جهان است. ۶۰۰ میلیون نفر با خوردن غذای آلوده بیمار شده اند بیماری ۶۰۰ میلیون نفر بعد از خوردن غذای آلوده و ۴۲۰۰۰۰ نفر مرگ و میر که منجر به از دست دادن ۳۳ میلیون سال زندگی سالم می شود، نتیجه ناایمنی غذا است. کودکان زیر ۵ سال ۴۰ درصد از بار بیماریهای ناشی از غذا را به دوش می کشند و سالانه ۱۲۵ هزار مرگ و میر را برای آنان به همراه دارد. تأثیر این همه بر اقتصاد قابل توجه است. کاهش راندمان در رابطه با بیماریهای ناشی از غذا در کشورهای با درآمد کم و متوسط ۹۵ میلیارد دلار برآورد می شود. هزینه سالانه درمان بیماریهای ناشی از غذا ۱۵ میلیارد دلار برآورد می شود. برنامه های سازمان غذا و دارو محمود آل بویه مدیرکل فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، با عنوان این مطلب که بیش از ۱۷ هزار نمونه پایش شده سموم کشاورزی داشتیم، اظهار داشت: بیش از ۴۴ هزار نمونه پایش شده در سطح عرضه را داشتیم و بیش از ۲۲۰۰ نمونه پایش افزودنی های خوراکی انجام شده و بیش از ۲۷۰۰ مورد پایش شده برای برچسب تراریختگی انجام شده است و در این جهت ۲۹ هزار نمونه از نظر فلزات سنگین و نیتریت پایش شده است. وی درباره ی نظارت بر سلامت آرد و نان، اضافه کرد: گندم سالم و آرد سالم در نهایت سبب تولید نان مناسب می شود که موضوعی چند بخشی است. در این جهت غنی سازی آرد با آهن و اسیدفولیک به انجام می رسد و حتی غنی سازی آرد با روی یا سلنیوم هم مطرح است که هم اکنون حدود ۳۶۰ پروانه ساخت برای آرد کامل صادر شده و همچنین بیش از ۱۰۰ پروانه ساخت برای محصولات با آرد کامل صادر گردیده است که ماحصل اینها می تواند در ماکارانی، بیسکوئیت و پودر کیک هم دیده شود. آل بویه به مقوله تقلب در محصولات غذایی اشاره نمود و اظهار داشت: تقلب در هر محصول و کالایی رخ می دهد اما طبیعتاً اثرات تقلب در عرصه غذا بیشتر است؛ چون بر سلامت افراد اثرگذار می باشد. اگر کشف نماییم افراد یا شرکتی غذای تقلبی تولید و عرضه نموده است با آنها برخورد خواهد شد. یکی از اقدامات روزانه ما بررسی بازار است که تحت عنوان PMS از آن یاد می نماییم و نمونه ها را از سطح عرضه برمی داریم و با برگه آنالیز اصلی آنها مقایسه می نماییم. سال قبل بیش از ۴۴ هزار و ۹۰۰ مورد نمونه از سطح عرضه برداشته و پایش شد. وی ادامه داد: تولید کارگاهی برخی مواد غذایی روش شایع است که به کارگاه هایی که اصول اولیه را رعایت نمایند مجوز می دهیم اما کارگاهی که از ما مجوز گرفته باشد روی محصولی که به بازار عرضه می کند شماره و لوگو می زند ولی اگر محصولی خلاف این ارائه شود باید جمع آوری شود. تدوین دو سند غذایی اهمیت و جایگاه غذا در تحقق امنیت غذایی و سلامت جامعه منتج به آن گردید تا در سال ۱۴۰۲ دو سند مهم شامل سند دانش بنیان امنیت غذایی و سند ملی امنیت غذا و تغذیه به ترتیب در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور به تصویب برسد. این دو سند لازم و ملزوم یکدیگر بوده و می توان گفت از جامعیت لازم و کافی برخوردارست. محتویات بسته امنیت غذایی وزارت بهداشت احمد اسمعیل زاده مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با اعلان اینکه تمام برنامه های وزارت بهداشت در عرصه تغذیه با اولویت ۸ استان به انجام می رسد که ناامنی غذایی آنها کمتر شود، به بسته امنیت غذایی (باغ) اشاره نمود و اظهار داشت: این برنامه سال ها قبل در دفتر بهبود تغذیه تدوین شد و در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی مصوبه اولیه را گرفته است اما برای اجرائی شدن برنامه «باغ»، وزارت بهداشت تنها یک قسمت از ماجرا بود؛ چونکه مقرر شده بود تا همکاری بین بخشی خصوصاً در عرصه وزارت کشور، فرمانداری ها و شهرداری ها صورت گیرد که این بسته با اولویت استانهای کمتر برخوردار اجرائی شود، اما این اتفاق به درستی رقم نخورد. وی ادامه داد: این برنامه بعد از تدوین در دو استان بصورت پایلوت اجرائی شده و برای ما مشخص شد این برنامه مفید می باشد. اجزای اصلی که در برنامه «باغ» دیده شد این بود که مبادرت به توانمندسازی خانوارهای استانهای ناامن غذایی نماییم. در حقیقت علت اصلی ناامنی غذایی در تمام دنیا همچون کشور ما فقر، بیکاری و نداشتن درآمد است که این مساله به طور معمول در خانوارهای فقیر اتفاق می افتد و یکی از اهداف اصلی برنامه «باغ»، توانمندسازی خانوارها خصوصاً خانوارهایی است که سرپرست آنها زنان هستند.