آنی غذا: لوپوس یک بیماری خودایمنی است که ۹۰ درصد مبتلایانش را زنان تشکیل می دهند؛ بیماریهای خود ایمنی به بیماری هایی گفته می شود که در آن سیستم ایمنی، بافت های سالم بدن را به عنوان یک عامل خارجی فرض می کند و به آنها حمله می کند.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، لوپوس یک بیماری خودایمنی است. برای آن که بیماری لوپوس را بهتر درک نماییم، باید ابتدا سیستم ایمنی بدن را بشناسیم. سیستم ایمنی، ترکیبی است از سلول های خونی به نام گلبول های سفید و مواد شیمیایی که از این سلول ها ترشح می شوند و پادتن نام دارند. بدن ما مواد خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها را تشخیص داده و به وسیله گلبول های سفید و پادتن ها با آنها مبارزه کرده و آنها را نابود می کند.
متاسفانه گاهی سیستم ایمنی، سلول های بدن را با مواد خارجی اشتباه گرفته و به آنها حمله می کند. این روند موجب التهاب و لطمه به بافت های مختلف بدن می شود. به بیماری هایی که بدین سبب ایجاد می شوند، بیماریهای «خودایمنی» می گویند. لوپوس که ۹۰ درصد مبتلایانش را زنان می سازند و به آن بیماری هزار چهره نیز اطلاق می شود، یکی از این بیماری هاست. در لوپوس، قسمت های مختلف بدن شامل مفاصل، پوست، کلیه ها، قلب، ریه ها، عروق خونی و مغز تحت تاثیر قرار می گیرند.
علل مبتلاشدن به لوپوس
علل لوپوس ناشناخته است. اغلب تلفیقی از ارث، عوامل محیطی و عوامل هورمونی سبب لوپوس می شوند. لوپوس واگیر ندارد؛ یعنی از فردی به فرد دیگر سرایت نمی نماید. کودکانی که در خانواده هایی متولد می شوند که یکی از افراد آن خانواده خصوصا وابستگان درجه اول مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا باشند، شانس بیشتری برای مبتلاشدن به لوپوس دارند. لوپوس اغلب افرادی را که میان ۱۵ تا ۴۵ سال دارند مبتلا می کند، ولی می تواند در حین دوران کودکی یا دیرتر نیز دیده شود. بیماری در زنان، ۹ برابر شایع تر از مردان است.
انواع لوپوس
– لوپوس اریتماتو منتشر، شایع ترین شکل بیماری است. کلمه منتشر به این معنا است که بیماری می تواند قسمت های مختلف بدن را درگیر کند.
– لوپوس اریتماتو دیسکوئید نوع دیگری از لوپوس است که پوست را مبتلا می کند. در این وضعیت، لکه های قرمز با حاشیه برآمده ممکنست در صورت، سر یا جاهای دیگر بدن ظاهر شود. جای این لکه ها همیشه در پوست باقی می ماند. درصد کمی از مردمی که لوپوس دیسکوئید دارند، ممکنست گرفتار لوپوس منتشر هم بشوند.
– لوپوس در اثر دارو شکل دیگری از لوپوس است که بعد از مصرف تعدادی از داروها ایجاد می شود. علایم این نوع لوپوس، با قطع دارو از بین می رود.
– لوپوس نوزادی نوع دیگری از لوپوس است که بسیار نادر بوده و نوزادان زنان مبتلا به لوپوس را مبتلا می کند. البته اغلب نوزادان مادران مبتلا به لوپوس، کاملاً سالم هستند.
نشانه های لوپوس
بسیاری از نشانه های لوپوس شبیه نشانه های دیگر بیماریها است. همین طور نشانه های آن، از بیماری به بیمار دیگر و در یک بیمار، از زمانی به زمان دیگر متفاوت می باشد. همین مساله تشخیص لوپوس را مشکل می کند.
نشانه های لوپوس می تواند خفیف یا شدید باشد. شایع ترین نشانه های لوپوس شامل خستگی مفرط، درد و تورم مفاصل (آرتریت)، تب بدون دلیل، لکه های پوستی و مشکلات کلیه است.
بیشتر بیماران مبتلا به لوپوس در طول دوره بیماری چندین مرتبه وارد دوره هایی از علایم می شوند که به آن «دوره فعالیت» بیماری می گویند و بعد دوره های بهبودی را که به آن «دوره خاموشی» گفته می شود، تجربه می کنند. نشانه های دیگر لوپوس شامل درد قفسه سینه، از دست دادن موها، حساسیت به نور خورشید، رنگ پریدگی یا بنفش شدن انگشتان دست و پا در اثر سرما و استرس، سردرد، گیجی، افسردگی و غش کردن است.
تشخیص لوپوس
هیچ آزمایش خاصی که بتواند نشان دهد فرد مبتلا به لوپوس است، وجود ندارد، ولی آزمایشات مختلفی ممکنست به تشخیص آن کمک کنند. تاریخچه پزشکی به همراه معاینه بالینی، آزمایش های لازم (خون، سرولوژی، ادرار و…) و گاه نمونه برداری از پوست یا کلیه ها می تواند به پزشک در تشخیص لوپوس کمک نماید.
درمان لوپوس
بیماری لوپوس درمان قطعی ندارد و پزشک معالج با تجویز دارو و طراحی برنامه های درمانی، می کوشد دوره های فعالیت بیماری را به تاخیر انداخته، از عوارض بیماری و داروها کاهش دهد و بدین سان بیماری را کنترل کند. خیلی از مردم با وجود لوپوس می توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.
زندگی با لوپوس
با وجود علایم مختلف لوپوس و عوارض جانبی احتمالی داروها، افراد مبتلا به لوپوس می توانند زندگی باکیفیت بالایی داشته باشند. یکی از راه های ادار لوپوس، درک بیماری و نشانه های آنست. تشخیص نشانه های هشداردهنده پیش از عود بیماری نظیر سردرد، تورم مفاصل، تب، خستگی و… می تواند به بیمار کمک نماید که در راستای کاهش شدت بیماری قدم بردارد. برای افراد مبتلا به لوپوس سالم ماندن به همت و مراقبت بیشتری نیاز دارد.
فرد مبتلا به لوپوس می تواند برای پیش گیری از عود بیماری این اقدامات را انجام دهد:
– زیاد در مقابل نور خورشید قرار نگیرد.
– در برنامه روزانه زمان کافی برای استراحت در نظر بگیرد.
– با ورزش، دارودرمانی، آرام سازی و… از استرس دوری کند.
موارد زیر ممکنست موجب تشدید علایم و حاد شدن بیماری شود:
– کار زیاد یا نداشتن استراحت کافی
– استرس و شرایط بحرانی روحی
– تماس با نور خورشید یا دیگر منابع اشعه ماوراء بنفش
– عفونت ها، زخم ها یا جراحی ها
– حاملگی و زایمان
– قطع ناگهانی داروهای لوپوس
– داروهای خاص مانند سولفونامیدها (کوتریموکسازول- سولفاسالازین)
حمایت از بیماران مبتلا به لوپوس، در کنترل بیماری اهمیت زیادی دارد. این حمایت می تواند از جانب فامیل، دوستان، متخصصان پزشکی، سازمان های اجتماعی و گروههای حمایتی مختلف باشد. زنان مبتلا به لوپوس که قصد حاملگی دارند، باید قبل و در تمام طول بارداری، زیر نظر پزشک باشند.
چرا همه ما باید لوپوس را بشناسیم
بنابر اعلام معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، شناخت صحیح از بیماری کمک می نماید که فرد بمحض درگیر شدن، به پزشک مربوطه (متخصص روماتولوژی) مراجعه و درمان بموقع را دریافت کند. بدیهی است هرچه سریعتر بتوان بیماری را تشخیص داده و تحت کنترل درآورد، می توان از درگیری بیشتر اعضای بدن کاسته و عوارض احتمالی ناشی از بیماری را کم کرد.
