آنی غذا: آگاه سازی و تربیت جنسی کودکان از موضوعات مهم و حساسی است که غالبا از جانب والدین و مربیان مورد غفلت قرار می گیرد، غفلتی که گاه باعث بروز اتفاقات غیرقابل جبران می شود.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، قریب به یک سال از ابلاغ «سند ملی حقوق کودک و نوجوانان» به دستگاهها می گذرد؛ در اهمیت این سند همین بس که در اولین روزهای شروع به کار دولت سیزدهم این سند توسط رییس جمهوری ابلاغ گردید. ماده ۱۳ این سند بالادستی صراحتا اعلام می کند که کلیه دستگاه های در رابطه با امور کودکان و نوجوانان بر حسب وظایف دستگاهی و سازمانی باید با اتخاذ تدابیر قانونی، تصمیمات و برنامه ریزی راجع به آنان، مواد مندرج در این سند را اعمال کنند.
مطابق با بخش “د” بند ۲ ماده ۱۱ سند یاد شده، دستگاه های مرتبط نظیر آموزش و پرورش باید تدابیر لازم برای پیشگیری و مبارزه با جرائم جنسی مقابل کودک یا نوجوان و ارائه آثار مستهجن به او را بمنظور پشتیبانی از امنیت کودک و نوجوان انجام دهند.
از طرف دیگر بخش “ه” همین بند از این ماده نیز بر تشدید مجازات افراد تشویق کننده، آموزش دهنده یا به کارگیرنده کودکان و نوجوانان به انواع جرائم تاکید دارد که خود می تواند در بر گیرنده انواع جرائم شامل جسمی و جنسی باشد.
همین طور برمبنای بند ۷ از ماده ۶ سند ملی حقوق کودک و نوجوان، کودکان در آستانه بلوغ، از حق آگاهی نسبت به احکام شرعی و فراگیری مهارت های در رابطه با بهداشت جنسی در قالب موازین شرعی و اخلاقی، متناسب با جنسیت خود برخوردار می باشند و نیز در عین حال خانواده و دولت وظیفه دارند با رعایت حریم ­های جنسی و عفاف از هوشیارسازی سریع غریزه جنسی آنان پیشگیری کنند.
این سند “کودک” را انسانی می داند که به سن بلوغ نرسیده باشد و نوجوان فرد بالغی ( به غیر از افزاد بالغ محجور) است که بر طبق قانون به رشد عقلی متناسب با حق و تکلیف ویژه خود نرسیده است. طبق تعریف ارائه شده در سند یاد شده، مرحله ای که علایم ثانویه جنسی در فرد ظاهر شود، رسیدن به “بلوغ” شمرده می شود.
بنابراین، سند مذکور صراحتا عدد واحدی را برای تعیین مرز کودکی و نوجوانی مشخص نکرده و تعیین آن به قانون واگذار شده که مطابق با قانون فعلی، سن بلوغ برای دختر ۹ سال و برای پسر ۱۵ سال تعریف شده است.
به اعتقاد تدوین کنندگان این سند، نباید کودکان زیر سن بلوغ تحت هوشیارسازی غریزه جنسی قرار گیرند، چونکه این کودکان درکی از مسائل جنسی ندارند و ممکنست گرفتار ترس و واهمه در روابط اجتماعی خود شوند، بدین جهت این آموزش ها باید به والدین و نه خود کودکان داده شود تا والدین بدانند چگونه باید از کودک خود در مقابل مخاطرات مراقبت کرده و آگاهانه برخی مراقبت هایی که کودک باید انجام دهد را به او بیاموزند.
توجه به این نکته نیز حائز اهمیت می باشد که طی چند سال اخیر بارها کارشناسان نسبت به کاهش سن بلوغ و پدیده “نوجوان دبستانی” به مسئولین و خانواده ها هشدار داده اند.
در این بین درحالی قبل از اعلام شده بود که ستاد ملی زن و خانواده، تدوین “برنامه عمل ملی” برای اجرای دقیق مواد این سند را آغاز نموده است که بعد از گذشت یک سال و تا کنون، ستاد ملی زن و خانواده مصوبه ای با این عنوان نداشته است.
با این وجود گرچه بخشهایی از سند مذکور برای عملیاتی شدن دقیق نیازمند تصویب قانون و بخشنامه است اما از حدود یک سال پیش تا کنون آنچه در این سند آورده شده بر دستگاه های در رابطه با امور کودکان و نوجوانان همچون وزارت آموزش و پرورش «لازم الاجرا» است و دستگاه های مرتبط می توانند بخشهایی که نیاز به تصویب قانون یا بخشنامه ندارد را مستقیما پیگیری کنند.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، با وجود وجود مستندات و قوانین برای پشتیبانی از کودکان و نوجوانان در مقابل لطمه ها، متاسفانه در ایام اخیر خبر آزار جنسی چند دانش آموزدختر ازطریق یک معلم مرد به بهانه برگزاری کلاس های تقویتی خارج از ساعت و محیط مدرسه در خراسان جنوبی خبرساز شد که باردیگر ضرورت هوشیارسازی دانش آموزان نسبت به آموزش مهارت های خودمراقبتی و نیز لزوم غربالگری سلامت روان معلمان بصورت دوره ای برای جلوگیری از بروز اتفاقات مشابه را گوشزد می کند، مهارتهایی که عدم آشنایی با آنها می تواند عواقب جبران ناپذیری در بر داشته باشد.
ایسنا در گزارش هایی به بررسی این مساله از ابعاد گونان شامل لزوم آگاه سازی کودکان برای خودمراقبتی و ارائه آموزش های لازم به والدین برای صحبت با کودکان متناسب با شرایط سنی آنها، ضرورت بهره مندی از مشاوران و روانشناسان و آشنایی با خطوط مشاوره تلفنی، لزوم سنجش سلامت روان معلمان پیش از استخدام و حین تدریس، … پرداخته است که در گزارش فعلی نیز ضمن پرداختن به اسناد موجود کشور برای حمایت و آموزش کودکان، عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور ابعاد دیگری همچون شخصیت آزارگران کودکان و ایجاد رابطه ای “امن” برای فرزندان و… پرداخته که در ادامه می توانید بخوانید:
آزارگران کودکان مشکلات روانشناختی دارند؟ دکتر آسیه اناری، عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور ضمن اشاره به حادثه تلخ آزار جنسی معلم مرد اهل فردوس خراسان جنوبی به چند دانش آموز دختر دبستانی، با بیان این که رساندن آزار جنسی از طرف فردی بالغ به کودک و نوجوان نشان از درگیری آن فرد با مسائل عمیق روانشناختی دارد و تشخیص نوع مساله روانشناختی نیازمند تحلیل و بررسی دقیق است، به ایسنا اظهار داشت: ممکنست فرد آزارگر شخصیتی ضد اجتماعی و یا مرزی داشته باشد و یا از اختلال جامعه ستیزی و کنترل تکانه رنج ببرد.
وی افزود: حتی در بعضی موارد ممکنست فرد اختلالات عمیق تر روانشناختی نظیر اختلال سایکوتیک ( اختلال روان پریشی که طی آن فرد ارتباط خودرا با واقعیت از دست می دهد) داشته باشد. در این نوع اختلال میزان همدلی و ارتباط آزارگر با قربانی خیلی کم است و بدین جهت آزارگر متوجه میزان صدمه ای که مستقیما و غیر مستقیم به حال و آینده کودک یا نوجوان و خانواده هایشان وارد میکند نیست چونکه ارتباط او با واقعیت قطع شده است. این در حالیست که در آزارگران، میزان همدلی و برآورد لطمه رفتار آنها به دیگران، ضعیف است.
لزوم تربیت جنسی کودکان از ۳ سالگی رابطه ای “امن” برای فرزندانتان ایجاد کنید عضو کمیته تخصصی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور همین طور در بخش دیگر سخنان خود درباره اهمیت تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، اشاره کرد: مدارس و حتی مهدهای کودک از ۴ تا ۵ سالگی باید خود مراقبتی را به کودکان آموزش دهند. خود مراقبتی یعنی پیکر شخص باارزش است، فرد باید از خود مراقبت کند و در غیر این صورت ممکنست مورد آزار قرار گیرد.
وی افزود: خانواده ها می ترسند اطلاعات زود هنگامی در این رابطه به فرزندان خود بدهند و بدین جهت کودکانشان را نسبت به خود مراقبتی ناآگاه نگه می دارند. کودکان باید بدانند مرزهای دفاعی بدن آنها و خط قرمزها چیست. آموزش این مراقبت ها باید از حداقل ۳ تا ۴ سالگی شروع و در کودکی اولیه بین ۶ تا ۱۱ سالگی و پیش از پیش نوجوانی و نوجوانی کامل شود تا نوجوان بداند نسبت به چه درخواست هایی باید “نه” بگوید.
این روانشناس بالینی کودک و نوجوان به اهمیت رابطه خوب والدین و فرزندان نیز اشاره نمود و این را هم اظهار داشت که رابطه میان والدین با فرزندان باید به قدری خوب باشد تا فرزندان بتوانند به آسانی درباره اتفاقات ناخوشایند با آنها صحبت کرده و آنها را در جریان قرار دهند.
این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، معتقد می باشد که رابطه فرزند با والدین باید به قدری امن باشد که کودک و نوجوان بتواند به آسانی درباره مسائل پیش آمده با والدین صحبت کند.
در برابر حوادث تلخ فرزندتان جبهه گیری و آنها را تنبیه نکنید اناری درباره اثر مخرب واکنش تند والدین بعد از فهمیدن اتفاقات رخ داده نیز توضیح داد: والد باید پذیرا باشد و از واکنش های احساسی و هیجانی دوری کند. دعوا کردن بچه ها بعد از فهمیدن اتفاق رخ داده مساله را حل نمی کند بلکه والدین باید با فرزند خود همدلی کنند. والدین با عشق و محبت پذیرای بچه ها باشند و وقتی به موضوعی اعتراف می کنند نباید فرزند خودرا تنبیه کنند.
وی ایجاد فضای امن روانی برای فرزندان توسط والدین برای بیان اتفاقات تلخ و ناخوشایند را بسیار موثر داسنت و افزود که این فضای امن روانی به رابطه و دلبستگی مثبت بین والد و فرزند بستگی دارد و برای ایجاد این فضا والدین باید از واکنش های تند و هیجانی و یا تنبیه و دعوای فرزند پرهیز کنند.
جایگاه مشاوران مدارس نیازمند بازنگری عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور همین طور به جایگاه مشاوره در مدارس نیز اشاره نمود و با اعلان اینکه هم اکنون سیستم مشاوره مدارس کارآمد نیست، اظهار نمود: مشاوران مدرسه باید تحت آموزش های تخصصی کودک و نوجوان قرار گرفته باشند و مداخله در بحران و تربیت جنسی را بلد باشند. مشخصا در هر مدرسه ای به ازای هر ۵۰ دانش آموز نیازمند دو روانشناس آشنا با دانش آموزان هستیم تا مشاوره در مدارس موثر و کارا باشد.

لزوم غربالگری روانشناختی معلمان بصورت دوره ای
این عضو هیئت رئیسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان با اعلان اینکه در جامعه ای زندگی می نماییم که قشر شریف معلمان جایگاه والایی در بین مردم داشته و والدین اعتماد بسیاری به آنها دارند پس حتی رخ دادن اتفاقاتی از این دست هر چند شایع نیست و جزو موارد نادر محسوب می شود، با اشاره به لزوم غربالگری روانشناختی معلمان مدارس نیز اضافه کرد: حتما هر نظامی باید برمبنای ارزش های خود مبادرت به استخدام افراد کند، با اینحال اما سلامت روانی افراد برای استخدام نیز مهمست و افراد باید از نظر روانشناختی تایید صلاحیت شوند که غالبا به این امر توجهی نمی گردد. از همه مهم تر آنکه افراد ممکنست با سلامت روان کامل وارد سیستمی شوند اما بعد از مدتی درگیر مسائلی روانشناختی شوند، بدین سبب به ارزیابی اولیه افراد نیز نمی توان اعتماد کرد.
اناری اصرار کرد که سلامت روان معلمین در کشورهای دیگر بصورت دوره ای بررسی می شود.
عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور با اعلان اینکه گاهی ممکنست افراد از سلامت روان برخوردار بوده و اختلال روانشناختی نداشته باشند، اشاره کرد: ممکنست فشارهایی که از جانب سیستم اشتغال برروی افراد وارد می شود و آنها را با مسائل روانشناختی درگیر کند، بدین جهت در ابتدای استخدام و هم در طول دوره خدمت و حداقل هر پنج سال یک دفعه، باید افراد از نظر سلامت روان مورد ارزیابی قرار گیرند.