رئیس اداره بیماری های مزمن تنفسی وزارت بهداشت ضمن برشماری باورهای غلط پیرامون بیماری آسم توضیحاتی درباره آمار مبتلا شدن و استان های رکورددار بیماری ارائه نمود.
دکتر مهدی نجمی در گفتگو با ایسنا، با اشاره به شعار سال جاری روز جهانی آسم و آلرژی در خصوص «اصلاح باورهای نادرست درباره آسم»، اظهار داشت: برخی باورهای غلط پیرامون بیماری آسم، ماهیت و درمان آن و… وجود دارد که سبب می شود مردم برداشت غلطی در مورد بیماری داشته و حتی اقدامات غلطی برای پیشگیری و درمان آسم انجام دهند. با عنایت به این شعار ما هم ۱۱ باور رایج و نادرست درباره بیماری آسم را انتخاب کردیم و به شکل هفته پویش ملی آسم از تاریخ ۲۵ تا ۳۱ اردیبهشت به این باورهای غلط با هدف افزایش آگاهی مردم نسبت به بیماری، خواهیم پرداخت.

۱۱ باور غلط درباره آسم

آسم مسری نیست
وی درباره باورهای غلط پیرامون بیماری آسم، اظهار نمود: نخستین باور غلط این است که فکر نماییم آسم بیماری دوران کودکی است و تنها کودکان به بیماری مبتلا می شوند؛ در حالیکه چنین نیست و این بیماری در هر گروه سنی می تواند رخ دهد. هرچند در سنین کودکی و نوجوانی شیوع آسم بیشتر است اما در هر حال حتی در سنین بالاتر هم احتمال بروز بیماری وجود دارد. باور غلط دوم این است که برخی تصور می کنند آسم یک بیماری عفونی و مسری است که به هیچ وجه این گونه نیست و ما از آسم بعنوان یک بیماری التهابی یاد می نماییم و نیازی نیست اطرافیان یک فرد مبتلا به آسم از او فاصله بگیرند.

ورزش در مبتلایان آسم آری یا خیر؟
وی افزود: باور سوم و نادرست این است که برخی فکر می کنند مبتلایان به آسم نباید ورزش کنند چون آسم وابسته به ورزش هم داریم و این باور به غلط به تمامی مبتلایان به آسم تعمیم داده می شود؛ در حالیکه مبتلایان آسم تنها زمانی که بیماری در فاز حاد قرار دارد نباید ورزش کنند و در مابقی شرایط منعی برای ورزش ندارند؛ ولی باید با سفارش پزشک خود به روشی که صدمه نبینند ورزش کنند.

باورهای غلط درباره مصرف کورتون در مبتلایان آسم
نجمی ضمن اشاره به باور غلط چهارم، افزود: برخی تصور می کنند برای درمان آسم باید از دُزهای بالای کورتون استفاده شود؛ درحالی که عمدتا بیماران مبتلا به آسم با دُزهای پایین کورتون استنشاقی درمان می شوند و تنها در موارد حاد و شدید مجبوریم برای دوره ای کوتاه کورتون خوراکی به بیمار داده یا از اسپری استنشاقی با دُز بالا استفاده نماییم اما بعد از کاهش فاز التهابی باردیگر دُز کورتون کاهش پیدا خواهد نمود. باور پنجم غلط این است که فکر می کنند مصرف کورتون در کودکان مبتلا به آسم سبب تاخیر رشد و کوتاهی قد می شود؛ درحالی که چون از کورتن استنشاقی با دُز پایین استفاده می نماییم تاثیری در رشد کودکان نخواهد گذاشت.
وی باور ششم غلط پیرامون آسم را استفاده از درمان های جایگزین معرفی نمود و اظهار داشت: برخی افراد از طب سوزنی، حجامت، طب سنتی و… را برای درمان و کنترل آسم استفاده می نمایند در حالیکه هیچ کدام از موارد یاد شده تأثیر ثابت شده ای بر بیماری آسم ندارد و چه بسا بعضی از آنها امکان دارد سبب تشدید بیماری فرد شوند.

تاثیر مکمل ها در درمان آسم
وی اضافه کرد: باور غلط هفتم این است که تصور نماییم استفاده از مکمل های غذایی مانند ویتامین ها، امگا۳ و… در پیشگیری و درمان آسم موثر است؛ در حالیکه هیچ مدرکی به جهت اینکه این مکمل ها درمان بیماری باشند وجود ندارد و تنها سفارش می نماییم مبتلایان آسم از میوه ها و سبزیجات استفاده کنند. باور هشتم غلط استفاده از دود اسپند برای جلوگیری از مبتلا شدن به آسم است که نه تنها نقش مثبتی نخواهد داشت بلکه دود اسپند و هر دود دیگری می تواند سبب تشدید بیماری آسم و بروز حمله آسمی شود. باور نهم این است که تصور می کنند با افزایش سن، بیماری آسم بهبود پیدا می کند در حالیکه شاید یک مبتلا به آسم سال ها بدون علامت باشد ولی این به معنای بهبود بیماری فرد نیست و باید همواره هشیار باشد چونکه امکان بروز علایم در هر سنی وجود دارد.

بیماری های روحی؛ منشاء آسم نیستند
نجمی افزود: باور دهم این است که تصور می کنند آسم یک بیماری روحی_روانی است. بیماری های روحی مانند اضطراب و افسردگی می توانند سبب تشدید بیماری شوند اما منشا بیماری آسم نیستند. آخرین باور نادرست این است که فکر می کنند داروهای درمان آسم و اسپری ها برای فرد ایجاد وابستگی کرده و دیگر امکان قطع دارو وجود نداشته باشد. درست است که مبتلایان به آسم باید طولانی مدت دارو مصرف کنند، اما این مورد هیچ ربطی به اعتیاد به دارو و وابستگی ندارد.

میانگین بروز آسم در کشور
وی درباره تعداد مبتلایان به آسم در کشور، خاطرنشان کرد: مبتلایان به آسم معمولا از راه پیمایش ها شناسایی می شوند و بررسی تعداد بیماری هایی که شیوع بالایی در کشور دارند به این گونه نیست که فرد به فرد بتوانیم بیماران را شناسایی نماییم و از سویی نظام ثبت بیماری هم وجود ندارد که بتوانیم آمار دقیق عرضه دهیم. ازاین رو بر مبنای پیمایش هایی که انجام می دهیم، بر جمعیتی مشخص مطالعه انجام می شود و بر مبنای آن به کل کشور تعمیم داده می شود. ماهیت آسم با بیماری هایی مانند فشارخون و دیابت متفاوت می باشد. تشخیص آسم، انجام تست های عملکرد ریوی و… سخت است؛ ازاین رو برای تخمین میزان شیوع آسم معمولا از پرسش نامه ها استفاده می شود و بر این اساس مطالعات مختلفی در کشور صورت گرفته است و جامع ترین آن مطالعه ای بود که در سال ۱۳۹۴ انجام دادیم. شیوع آسم بر مبنای پرسشنامه ها در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود ۱۱ درصد و در جمعیت بالغین حدود ۹ درصد برآورد کردیم و به صورت میانگین شیوع علایم آسم در کل جمعیت ۱۰ درصد است؛ اما این تنها شیوع علایم است. در مورد آسم قطعی باید بعد از تکمیل پرسشنامه ها بیمار توسط پزشک معاینه شده و تست های تنفسی از او گرفته شود که چون کار سختی است به صورت معمول در دنیا از این پرسش نامه ها استفاده می شود.

استان های رکورددار آسم در کشور
وی اضافه کرد: بر مبنای پیمایش ها، استان خوزستان در صدر مبتلا شدن به آسم و آلرژی قرار دارد و بعد از آن استان سیستان و بلوچستان در رتبه دوم است. البته این رتبه بندی در ارتباط با جمعیت بالغین استان های مذکور است. در رتبه های بعدی استان های تهران، بوشهر، مرکزی، قم قرار داشتند.

کرونا و طرح هایی که نیمه کاره ماند…
وی ضمن اشاره به اهمیت نظام مراقبت سلامت و رصد بیمار برای پیشگیری از نیمه کاره رها کردن درمان بیماری، تصریح کرد: پیشتر طرحی در ۴ شهرستان برای جمعیت بالای ۲۰ سال اجرا کردیم که آنرا گسترش داده و برای همه سنین آنرا پیشبینی کردیم. از آبان ۱۳۹۸ اجرای آزمایشی طرح « تشخیص، درمان و مراقبت بیماری آسم در نظام مراقبت های اولیه» در ۷ شهرستان را آغاز کردیم و روند به خوبی طی می شد تا اینکه در اسفندماه ۹۸ با انتشار کرونا روبرو شدیم. از آنجایی که در این طرح باید از دستگاههای ارزیابی عملکرد ریوی استفاده می شد، در شرایط کرونا عملا امکان استفاده از این دستگاه ها وجود نداشت و مجبور شدیم این روند شناسایی را متوقف کنند تا وضعیت کرونا در کشور بهبود یابد؛ بر این اساس خدمات ما حول محور بیماران شناسایی شده و پیگیری درمان آنها ادامه یافت تا بیمار به حال خود رها نشود. امیدواریم با پیشرفت روند واکسیناسیون بیماری کرونا، بتوانیم به اجرای طرح اصلی بازگردیم که طرحی بسیار جامع و کامل است.

عوامل خطر بروز آسم

چه افرادی در معرض خطر مبتلا شدن به آسم قرار دارند؟
نجمی درمورد عوامل خطر بروز آسم، اظهار داشت: عوامل خطر این بیماری طیف گسترده ای دارد. فراموش نکنیم که ژنتیک نقش بسیار مهمی در بروز آسم دارد و کسانی سابقه فردی یا خانوادگی آسم، آلرژی و اگزما داشته باشند مستعد مبتلا شدن به آسم هستند البته؛ برخی عوامل و شرایط محیطی هم زمینه را برای ظهور علایم آسم در فرد مستعد مبتلا شدن بوجود می آورد که این عوامل خطر محیطی شامل بوهای تند مانند بوی رنگ و عطر، آلودگی هوا، دود اسپند، هیزم، قلیان، سیگار و… کپک ها و قارچ ها، گرده های گل و گیاه، پَر، پوست یا موی حیوانات خانگی، سوسک حمام، چاقی، عدم دریافت شیر مادر در ۲ سال اول بدو تولد، استفاده از فست فودها و سبک زندگی غلط و… است. همینطور بندپایان میکروسکوپی موجود در قالی ها و قالیچه ها و عروسک های پشمی می توانند در فعال شد آسم فرد موثر باشند. برخی هم به علت شرایط محیط کاری و در تماس بودن با آلاینده ای خاص در معرض خطر مبتلا شدن به آسم هستند بعنوان مثال شاغلان صنایع رنگ سازی، چوب بری، نانوایی و… در معرض خطر هستند.

مرگ ومیر بالاتر کرونا در مبتلایان به آسم کنترل نشده
رییس اداره بیماری های مزمن تنفسی وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه آیا عوارض دراز مدت بیماری کرونا بر ریه ها امکان دارد سبب بروز آسم شود یا خیر؟، اظهار نمود: با عنایت به مدت زمان شیوع ویروس کرونا، برای پاسخ به این سؤال هنوز زود است و احتیاج به گذر زمان داریم؛ ولی از آنجایی که در بروز آسم عوامل ژنتیکی نقش مهمی دارند، بعید است عوارض ریوی کرونا بتواند در بروز آسم نقش داشته باشد؛ اما احتمال دارد سایر بیماری های ریوی به جز آسم در بهبودیافتگان کرونا پدیدار شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر در ابتدا این باور وجود داشت که اعلام می کردند کسی که مبتلا به آسم است به علت بیماری ریوی زمینه ای در احتمال بالاتری از مبتلا شدن به کرونا قرار دارد و حتی امکان دارد شرایط حادی از بیماری را تجربه کند؛ اما نتایج یکسال گذشته خلاف این مورد را نشان داد و مشخص شد مبتلایان به آسم بیشتر از سایرین در معرض خطر مبتلا شدن نیستند. اما در مورد افرادی که آسم کنترل نشده دارند و به کرونا هم مبتلا می شوند، اصلا دور از انتظار نیست اشکال شدید بیماری را تجربه کنند و متوسط مرگ و میر بالاتری داشته باشند.

منبع: anighaza.ir