به گزارش آنی غذا وزیر بهداشت با تاکید بر نقش بهورزان، مراقبان سلامت و خانه های بهداشت در قالب نظام شبکه و در جهت مدیریت کووید-۱۹ در کشور، در عین حال درباره موتاسیون ویروس کرونا در کشور، اظهار داشت: باتوجه به تنوع ژنتیک در کشور، ممکنست ویروس در درون این اقلیم هم گرفتار موتاسیون شود اما تا به امروز هنوز موتاسیون مهمی را که بتواند اثرات مهمی را در بیماری زایی و قدرت سرایت ویروس نشان دهد، در کشور پیدا نکردیم. بطور مرتب کند و کاو می نماییم، اما این اتفاق بعید نیست.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، دکتر سعید نمکی در مراسم تقدیر از بهورزان، مربیان و مراقبین سلامت نمونه کشور که به صورت ویدیوکنفرانسی برگزار شد، اظهار داشت: اگر از من بپرسند که کدام سرمایه گذاری جمهوری اسلامی ایران سودمندترین بود، بدون شک خواهم گفت خانه های بهداشت و اگر بپرسند، کدام تربیت شده نظام سلامت، موثرترین بود، بدون تردید می گویم بهورزان. این حاصل چهار دهه کار اجرائی و کند و کاو در نظام اجرائی، مالی، اقتصادی و بهداشت و درمان کشوری است که در آن بعنوان یک سرباز تلاش کردم.
وی اضافه کرد: این افتخار را دارم که نخستین بار در سال ۱۳۷۱ که در جایگاه معاونت بهداشتی وزارت بهداشت بودم، خدمت رئیس جمهور وقت رحمه الله مقابل آقای هاشمی رفسنجانی رسیدم و خواهش کردم که بیایید و خانه بهداشت را ببینید. خانه بهداشت گرچه محقر است، اما وسعتی به اندازه وسعت تمام سرزمین های جهان در عشق، مهرورزی و خدمت به مردم دارد. آقای هاشمی رفسنجانی را به خانه بهداشتی در همدان دعوت کردم که دو ساعتی در آنجا وقت گذاشتند. فرد بسیار تیزبین و ژرف اندیشی بودند. به من گفتند که این جا می تواند یکی از بزرگترین جایگاه های خدمت در کل جهان و به ویژه در منطقه باشد. بسیار به این مجموعه دل بستند. از آقای هاشمی رفسنجانی خواهش کردم که به من کمک کنید تا بتوانم این مجموعه را تکمیل کنم. ۶۰۰ میلیون دلار از بانک جهانی وام خواستم که بلافاصله مقدمات آن برقرار شد و خواهش کردم که کلنگ نخستین خانه بهداشت را بزنند که گفتند، من در کشور کلنگ هیچ پروژه ای را نزدم، اما آمدند و نخستین خانه بهداشت را در یکی از روستاهای بم در قالب یکی پروژه از بانک جهانی کلنگ زدند. در عین حال به آقای هاشمی رفسنجانی گفتم ما روز پزشک، پرستار، ماما و… داریم، اما روز بهورز نداریم و این دروازه بانان اصلی در نظام سلامت روزی به نام خودشان ندارند، اجازه دهید تا روز بهورز را نام گذاری نماییم که موافقت کردند و این افتخار را داریم که نخستین بار روز بهورز را در زمان مسئولیتم در معاونت بهداشتی بنا نهادیم. خواهش کردیم که از برگزیدگان بهورزی تقدیر نماییم که این اقدام هم انجام شد و در همان زمان ۲۰۰ بهورز را از اقصی نقاط کشور در هتل استقلال آوردیم و از روستاهای دور افتاده آمدند و خدمت رئیس جمهور وقت رسیدیم و از آنها تقدیر گردید.
نمکی اظهار داشت: من همیشه اعتقادم این است که بهورز گران بهاترین عنصر نظام سلامت است و اگر خانه بهداشت و بهورز نبود، امروز بعنوان موفق ترین نظام سلامت در منطقه و در جهان اینطور پرچم افتخار برنمی افراشتیم. بهورز دروازه بان نظام سلامت ما شد و ما توانستیم فاکتورهای سلامت را به حد اعلا ارتقاء دهیم و بدون اغراق این اقدامات بدون بهورز و خانه بهداشت امکان پذیر نبود. چه پوشش ۱۰۰ درصدی واکسیناسیون، چه کاهش مرگ و میرها در گروه های لطمه پذیر و… امکان نداشت محقق شود.
وی افزود: بعنوان یک سرباز کهن نظام سلامت، زانو می زنم و دست همه این بهورزان را می بوسم. دیدید که چه شجاعانه بهورز خانه بهداشت عشایری ما بر موتورسیکلت سوار شد و برای خدمت به مردم به سمت چادرنشینان این سرزمین رفت تا خدمت عرضه نماید.
وزیر بهداشت در ادامه با اشاره به سمت و سویی که باید به سمت UHC برداریم، اظهار داشت: نخستین گام این است که فراموش نکنیم که در کشوری زندگی می نماییم، در اقلیمی خدمت می نماییم که نمی توانیم فراموش نماییم که بیماریهای واگیردار به همان نسبت که بیماریهای غیرواگیر مهم هستند، حائز اهمیت اند. مدتی همه جهان فراموش کرده بود که بیماریهای واگیردار هنوز اهمیت خودشان را دارند. گرچه بنده این توفیق را هم دارم که ۲۹ سال قبل اداره کل بیماریهای غیرواگیر را برای نخستین بار در این وزارتخانه ایجاد کردم و می دانستم پس از گذر از چاله های بیماریهای واگیر به سیاه چاله بیماریهای غیرواگیر خواهیم افتاد. امروز در عرصه کووید هم اثبات شد که بیشترین مرگ و میر را در افرادی داریم که به شکلی گرفتار بیماریهای غیرواگیر هستند. از بین مرگ و میرهای کووید حداقل ۸۲ درصدش مربوط به افرادی است که مسن بوده و بیماری زمینه ای و غیرواگیر دارند. بدین سبب این مساله باز هم نشان میدهد که نقش بیماریهای غیرواگیر بسیار پرنگ است.
نمکی افزود: بهورز ما نباید فراموش کند که واکسیناسیون مقابل بیماریهای واگیردار، هنوز هم مقابل شش بیماری مهلک مسری و قابل پیشگیری با واکسن مهم می باشد، بهور ما نباید فراموش کند که مراقبت از زنان حامله مهم می باشد. تله کووید-۱۹ نباید ما را از پرداختن به کارهای دیگری که نظام مراقبت های اولیه داریم شامل پوشش واکسیناسیون، مراقبت از گروه های لطمه پذیر مانند زنان، کودکان و سالمندان، بحث تغذیه و سوءتغذیه و آموزش به مردم برای تغییر شیوه زندگی چه در دوران کووید و چه برای پیش گیری از بیماریهای غیرواگیر غافل کند. بهورز و خانه بهداشت نباید این رسالت ها را فراموش کند.
وی با اعلان اینکه باید به یاد داشته باشیم که در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه، نیازمند مشارکت مردم هستیم، اظهار داشت: اینکه مردم از بین مردم و با زبان گفتمان مردم برگزیده شد و از بین خانواده های درد آشنای روستا انتخاب شد، یکی از ژرف اندیشی های نظام بهداشت و سلامت کشور بود و امروز انتظار داریم که پیوند با مردم هر روز قوی تر و قوی تر شود. بنا بر این بنده وقتی وارد وزارتخانه شدم، طرح هر خانه یک پایگاه سلامت را بعنوان یک آرزوی دیرینه ارائه کردم و سپاسگزارم که همکاران به خوبی آنرا دنبال کردند. تقاضای من این است که هرخانه یک پایگاه سلامت را بعنوان یک پله پایین تر از خانه بهداشت برای جامعه محورتر کردن نظام ارائه خدمت و همکاری بهورز و مراقب سلامت با سفیران سلامت که از دل خانواده بیرون آمده و با سطح یک ما در نظام ارائه خدمت پیوند برقرار می کنند، به شدت و با جدیت این طرح را در دانشگاه های علوم پزشکی دنبال کنید.
وی اضافه کرد: این طرح می تواند در جامعه محور کردن آموزش علوم پزشکی هم کارساز باشد. امروز نیازمند این هستیم که دانشجوی پزشکی، دندان پزشکی، مامایی و… با مشکلات اجتماعی و مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت بیشتر آشنا شود. بهترین جایگاه برای ارائه این آشنایی خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت ما است. در آنجاست که کانال ارتباطی ما با مردمی است که مشکلاتی را از خانواده بعنوان سفیران سلامت نزد بهورز و مراقب سلامت می آورند و در آنجا با مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت آشنا شده و می توانیم این آشنایی را بعنوان یک مهارت به دانشجویان علوم پزشکی کشور، منتقل نماییم. در آینده خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت باید به جهت اینکه از آموزش های بیمارستانی و تخت محور به سمت آموزش های مبتنی بر مهارت های اجتماعی رویم، بهترین جایگاه خانه بهداشت و مرکز جامع سلامت است. انتظار می رود که این طرح هر خانه یک پایگاه سلامت، بتواند در آموزش علوم پزشکی کشور هم تحولی جدی بوجود آورد.
نمکی افزود: گرچه در طول این زمان در گنداب کرونا گرفتار شدیم، اما بنا داریم که نظام شبکه را تا اختتام دولت تکمیل نماییم. هر کجا که خانه بهداشت یا مراکز بهداشتی درمانی کم داریم، باید کار نماییم. با پول یک تخت بیمارستانی می توانیم چندین خانه بهداشت راه اندازی نماییم. از روز نخستی که به وزارت بهداشت آمدم، تقاضایی را از عزیزان داشتم که هنوز محقق نشده و آن هم بازبینی در حد نصاب جمعیتی برای ارائه خدمت به جمعیت نیازمند خدمت است. ما نمی توانیم جایی مانند سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و یا خراسان جنوبی را با پراکندگی جمعیتی که دارد، با همان حدنصاب جمعیتی نگاه نماییم که استان البرز، گیلان، مازندران و تهران و… را می بینیم. نمی توانیم دست مردم را از دامن حداقل خدمت گذاری که خانه بهداشت و بهورز است، به سبب عدم حدنصاب جمعیتی کوتاه نماییم. در سیستان و بلوچستان که ۲۰ یا ۵۰ خانوار در یک جا زندگی می کنند و ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتر راه باید طی کنند تا به نخستین مرکز ارائه خدمت برسند، نمی توانیم این جمعیت را رها نماییم و حتما باید اشانتیونی از خدمت را برای این گروه ها طراحی نماییم. بنا بر این هم به سمت خانه های بهداشت عشایری رفتیم؛ حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت عشایر کوچ رو، فقط در راه کوچ می توانستند از مراکز مستقر در این راه خدمت دریافت نمایند، با همت همکارانم بیش از ۴۰۰ خانه بهداشت عشایری تا اختتام این دولت خواهیم داشت که دخترانی از دل عشیره و ایل خودشان تربیت می شوند و در راه ییلاق و قشلاق در کنار ایل خواهند بود و خدمات بهداشتی اولیه را به آن جمعیت ارائه می دهند که برخی از آنها خوشبختانه افتتاح شد.
نمکی اظهار داشت: در دوران کرونا و در مدیریت کووید-۱۹ دنیا حیرت کرد که ما چگونه در عرض دو ماه توانستیم، میزان مرگ و میرهایمان را به کمتر از یک پنجم برسانیم و چه شد که توانستیم تخت های بیمارستانی مان را به کمتر از یک چهارم و یک پنجم اشغال بیمار کووید-۱۹ برسانیم، چیزی نبود، جز به کارگیری نظام قدرتمند شبکه. وقتی نظام شبکه به کار آمد، توانستیم از سرریز بیماران به بیمارستان ها جلوگیری نماییم و همه دنیا حیرت کرد که چه شد که ناگهان بیمارستان های ما خلوت شد. ما در قالب طرح بسیج ملی از ۱۷ هزار و ۵۰۰ خانه بهداشت و صدها مرکز جامع سلامت در کنار عزیزانمان در سازمان بسیج، هلال احمر و… کمک گرفته و یک کار عظیم را دنبال کردیم که بیماران در مرحله نخست تشخیص داده شوند، ایزوله شده و درمان شوند و کارشان به بیمارستان کشیده نشود.
وزیر بهداشت اشاره کرد: این توفیقی که جمهوری اسلامی ایران کسب نمود و با وجود پیش بینی های سنگین جهانی توانست با حداقل هزینه و خسارت تا امروز بیماری کووید را مدیریت کند، تکیه بر این زیرساخت باارزش نظام شبکه بود. این را بگویم که هر وزیری به این وزارتخانه بیاید و این زیرساخت ذی قیمت را مورد توجه قرار ندهد، باخته است و هر کس بیاید و از این زیرساخت عظیم و قدرتمند کمک بگیرد، بازی را برده است. خوشبختانه با آشنایی که با این مجموعه از قدیم داشتیم، توانستیم از این ظرفیت بی بدیل استفاده مطلوب نماییم و خدا را شکر بهورزان و مراقبین سلامت ما بعنوان دروازه بانان اصلی مبارزه با کووید در کنار ما هستند.
نمکی با اشاره به قابلیت جهش یافتن ویروس کرونا، اظهار داشت: وقتی از ویروس موتاسیون یافته صحبت می نماییم، قرار نیست حتما این ویروس از بیرون وارد کشور شود، بلکه هر لحظه ممکنست باتوجه به تنوع ژنتیک در کشور، مصرف داروهای ضدویروس و قابلیت های موتاسیونی ویروس در درون این اقلیم هم گرفتار موتاسیون شویم. البته تا به امروز هنوز موتاسیون مهمی را که بتواند اثرات مهمی را در بیماری زایی و قدرت سرایت ویروس نشان دهد، در کشور پیدا نکردیم. البته بطور مرتب کند و کاو می نماییم، اما این اتفاق بعید نیست. به هر حال ما کشوری به وسعت چندین کشور اروپایی هستیم و تنوع ژنتیک بسیار بالا و مصرف داروهای ضد ویروس داریم و موتاسیون در این ویروس ناشناخته و مرموز بعید نیست. حال چه ویروس موتاسیون یافته از بیرون آید و چه در درون مرزها ویروس موتاسیون یابد، باز هم نظام سلامت بزرگترین سرمایه اش برای رهگیری، تشخیص زودرس، قرنطینه و درمان مناسب زودرس در مجموع نظام سلامت، همین خانه های بهداشت و مجموعه پیشگیری مملکت است که دروازه بان اصلی آن ابتدا بهورزان و بعد کارشناسان ما در مراکز جامع سلامت هستند.
وزیر بهداشت اظهار داشت: بهورزان بدانند که این برادر کوچک تا زمانیکه نفس می کشد خودش را مدیون بهورزان و خانه های بهداشت می داند. آبروی جمهوری اسلامی ایران در نظام سلامت، در گرو همت والای بهورزان و آموزشگاه های بهورزی است. اگر بخواهیم بگوییم که در کجای این کشور، آموزش ها منطبق بر نیازهای جامعه است و انسان هایی را تربیت می کنند که در جایگاه نظام ارائه خدمت مناسب با آن جایگاه تربیت شدند، همین آموزش های بهورزی است. همیشه از معاونین آموزشی درخواست می کنم که به من پاسخ دهید که ما چه کسی را، در چه زمانی، با چه سطحی از مهارت، با چه هزینه ای، توسط چه کسی و برای کدام جایگاه نظام ارائه خدمت باید تربیت نماییم، اما هنوز جواب نگرفتم، اما سال ها قبل در آموزشگاه های بهورزی این پاسخ را گرفتم که ما در کوتاه ترین زمان، با کمترین هزینه، قابل ترین افراد را برای جایگاهی مناسب و از پیش تعیین شده در نظام ارائه خدمت تربیت می نماییم.
وی اظهار داشت: این آموزشگاه های بهورزی سرمایه های بزرگ ملی هستند و خواهشم این است که برای تربیت بهورزانی که باید جایگزین بهورزان بازنشسته شوند، حتما این آموزشگاه ها را برپا نگه داشته و تقویت نمایند. از شیوه های مجازی در آموزش ها کمک بگیرند. ما از تله مدیسین و دورا آموزی و دورا پزشکی باید کمک بگیریم. بهورزان ما باید در سیستم مجازی جایگاه خاص خودشان را پیدا کنند. بهورزان ما باید با آموزشگاه های بهورزی برای تداوم و استمرار آموزش های مجازی حتما وصل شوند. تقاضا می کنم که عزیزان ما در نظام شبکه و همین طور در معاونت بهداشت زیرساخت پیوست بهورزان ما را با مراکز آموزش مجازی کشور چه در دانشگاه ها و چه در مراکز آموزش بهورزی، این نت ورک کشوری را به شکلی برقرار کنند که بوسیله دورا آموزشی بتوانیم هم در خانه بعنوان یک پایگاه سلامت و بوسیله موبایل این ارتباط را برقرار نماییم و هم با بهورزان ارتباط داشته باشیم.
نمکی اظهار داشت: امیدوارم با توسعه ساختار پرونده الکترونیک سلامت که شروع شد و به خوبی مدیریت شد، با استقرار پزشک خانواده و گایدلاین ها و راهنماهای بالینی و پیوستن این زنجیره به هم در قالب هر خانه یک پایگاه سلامت و تکمیل ساختار شبکه گام های موثرتری را برای نظام شبکه برداریم. در این روزها همکاران من روزهایی را تجربه می کنند که هیچ وزیری و همکاری در دو قرن اخیر چنین روزهایی را تجربه نکرده و درود بر شما که از این آزمایش و بلای تاریخی سرافراز بیرون می آیید و امیدوارم با همین سربلندی این کار سخت را به انتها برید.

منبع: آنی غذا