سخنگوی سازمان انتقال خون اعلام نمود: پارسال ۳۱ هزار و ۱۰۸ واحد پلاكت آفرزیس در مراكز درمانی توزیع شده است و الان ۱۷ درصد پلاكت مورد نیاز مراكز درمانی كشور با اهدای مستقیم و به روش آفرزیس تولید می شود.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، دکتر بشیر حاجی بیگی – سخنگوی سازمان انتقال خون ضمن اعلام این مطلب اضافه کرد: الان در ۳۱ مرکز استان کشور امکان اهدای خون به روش آفرزیس وجود دارد.
پلاکت چیست؟

امروزه مصرف پلاکت در کشور با عنایت به افزایش سن و گسترش روزافزون مراکز خون و آنکولوژی و تشخیص بموقع بیماری های خونی، افزایش قابل ملاحظه ای داشته باشد.

حاجی بیگی با اشاره به اینکه پلاکت یکی از ترکیبات خون است که به انعقاد و کنترل خونریزی در بدن کمک می نماید، اظهار داشت: مقدار پلاکت در هر میلی متر مکعب از خون دست کم ۱۵۰ هزار سلول و حداکثر ۴۰۰ هزار سلول پلاکت است که در عمل انعقاد خون نقش دارند و در پیشگیری از خونریزی رگها به وسیله تشکیل توده پلاکتی به ترمیم جداره عروق کمک می کنند.

وی اظهار داشت: با تزریق هر واحد پلاکت میزان پلاکت های بدن بیمارتقریبا ۱۰ هزار عدد در هر میلی متر مکعب افزایش می یابد.

حاجی بیگی تصریح کرد: امکان نگهداری پلاکت در خارج از بدن و درون کیسه های نگهداری تا ۳ روز است و این فرآورده حیاتی باید در دمای ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتیگراد (دمای اتاق) نگهداری شود.

پلاکت رندوم چیست؟

حاجی بیگی درباره شیوه های تهیه پلاکت اظهار داشت: بیشتر پلاکتی که هم اکنون در کشور تهیه و تولید می شود، پلاکت رندوم (Random) است و باید در همان ۶ ساعت اولیه بعد از اهدای خون از دیگر سلولها و بخش های خون جدا شود و هر شش واحد آن که توسط شش نفر از اهدا کنندگان خون تهیه می شود یک دُز درمانی است.

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، طی سال ۹۸ نزدیک به ۹۵۰ هزار واحد پلاکت در مراکز درمانی و بیمارستانی کشور توزیع شده که به صورت رندوم توسط اهدا کنندگان خون در کشور اهدا شده است.

پلاکت آفرزیس هدف پیش رو

حاجی بیگی با اشاره به اینکه باید تهیه پلاکت در آینده به شیوه اهدای مستقیم صورت گیرد، اظهار داشت: در روش آفرزیس پلاکت از خون جدا شده و سایر اجزای خون همزمان به بدن اهداکننده باز می گردد.

سخنگوی سازمان انتقال خون در توضیح این روش اظهار داشت: در تهیه پلاکت به روش آفرزیس خون اهداکننده توسط ست یکبار مصرف جدا و وارد دستگاه تمام اتوماتیکی می شود که می تواند ترکیبات خون را از هم جدا کند. در هر بار اهدای پلاکت به روش آفرزیس به اندازه ۶ تا ۸ واحد اهدای خون به روش معمول پلاکت جمع آوری می شود.

حاجی بیگی افزود: تفاوت این روش دریافت پلاکت با استخراج پلاکت از کیسه های خون اهدایی در این است که منشأ پلاکت، یک شخص است و با میزان بیشتری پلاکت اهدا می شود.

وی با اشاره به اینکه طول عمر پلاکت ۳ تا ۵ روز است، اضافه کرد: در این روش هم پلاکت ها بهتر حفظ می شوند و هم این که به هنگام ورود به بدن گیرنده تنوع آنتی ژن کمتری دارد و از نظر ترمیم و اصلاح کمبود پلاکت موفق تر عمل می کند. پلاکتی که تنها از یک اهدا کننده دریافت می شود، احتمال واکنش بدن بیمار به پلاکت را نسبت به دریافت پروتئین های مختلف از اهداکنندگان مختلف می کاهد.

آمار اهدای پلاکت

با نیاز روزافزون به مصرف پلاکت، طی ۱۵ سال قبل میزان تأمین پلاکت از ۴۰۰ هزار واحد به یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد در سال رسیده است.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران اظهار داشت: استان لرستان ۳۴.۵ درصد، استان چهارمحال و بختیاری ۳۲.۲ درصد و استان های اصفهان و یزد ۲۹.۲ درصد از فرآورده های پلاکتی مورد نیاز مراکز درمانی را پارسال به روش آفرزیس تهیه کرده و از استان های پیشتاز کشور بوده اند. ۱۰۰ درصد درخواست پلاکت فرزیس مورد نیاز مراکز درمانی کشور تولید و توزیع شده است.

گفتنی است از ۹۵۰ هزار واحد پلاکت به دست آمده از خون اهدایی در سال ۹۸ برابر با ۲۶۸ هزار واحد آن در شهر تهران توزیع شده است. مراکز درمانی و بیمارستانی استان خراسان رضوی با مصرف ۷۸ هزار و ۳۹۰ واحد و استان فارس با مصرف ۷۷ هزار و ۷۲۸ واحد بیشترین مصرف کننده پلاکت در کشور بوده اند.

مصارف درمانی پلاکت

حاجی بیگی با بیان اینکه امکان اهدای پلاکت به روش آفرزیس در همه مراکز استان ها وجود دارد، اضافه کرد: هر واحد پلاکت ارزش درمانی ۶ تا ۸ واحد پلاکت رندوم را دارد. بنابراین پزشکان معالج هم از این محصول رضایت بیشتری دارند.

وی در مورد موارد مصرف این فرآورده خونی اظهار داشت: بیماران مبتلا به سرطان خون، بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از عملکرد مغز استخوان، بیمارانی که پیوند مغز استخوان انجام داده یا تحت درمان با داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی هستند و بیماران تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی همچون مصرف کنندگان اصلی این فرآورده حیات بخش هستند.

سخنگوی سازمان انتقال خون افزود: افرادی که بیماری های خونریزی دهنده یا اختلالات انعقادی دارند، بیمارانی که به تزریق پلاکت خون کامل پاسخ نمی دهند یا دارای مقاوت پلاکتی هستند و بیمارانی که اعمال جراحی بزرگ مانند جراحی قلب باز دارند از مصرف کنندگان پلاکت آفرزیس هستند.

شرایط اهدای پلاکت مستقیم

شرایط اهدای پلاکت به روش آفرزیس همان شرایط اهدای خون است و افراد از سن ۱۸ تا ۶۰ سال می توانند پلاکت اهدا کنند. وزن بالای ۵۰ کیلوگرم و همینطور اهداکنندگان پلاکت سه روز پیش از اهدا، نباید آسپرین مصرف کنند، چون آسپرین و مصرف آن فعالت پلاکت در بدن را مختل می کند.

برای اهدای پلاکت باید تعداد پلاکت های موجود در هر میکرولیتر زیر ۱۵۰ هزار عدد نباشد.

هم اکنون در کشور ما پلاکت به صورت رندوم از خون اهدا کنندگان، به شیوه آفرزیس، اشعه دیده و کم لکوسیت تهیه می شود.

پلاکت اشعه دیده در بیمارانی که پیوند مغز استخوان شده اند و بعضی از سرطانهای خون مورد استفاده قرار می گیرد و الان در شهرهای مشهد، تهران، ساری، تبریز، اصفهان، شیراز، اهواز و کرمانشاه انجام می شود.

اهداکنندگان خون بعد از انجام مراحل پذیرش، معاینه و مشاوره و آزمایش هایی نظیر شمارش سلول های خون، تعیین گروه خون، هپاتیت C و B، ایدز و سیفلیس طی یک فرایند یک ساعته پلاکت اهدا خواهند کرد. پلاکت اهدایی در روش پلاکت فرزیس معمولا ۲ تا ۳ روز پس از اهدا در بدن جایگزین می گردد.

اهدا کنندگان پلاکت نباید ۳ روز پیش از اهدا آسپرین مصرف کنند؛ چونکه این دارو فعالیت پلاکت در بدن را مختل می کند.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران با اشاره به اینکه افزایش سن جمعیت در کشور نیاز و مصرف پلاکت رشد بیشتری یافته، از همه اهداکنندگان خون خواست با هدف تأمین این فرآورده که نقش مهمی در کیفیت درمان بیماران دارد پیش قدم شوند.

وی ادامه داد: در روش پلاکت فرزیس تمامی کیسه ها و سوزنها کاملا استریل و یکبار مصرف هستند و خون اهدا کننده در هیچ مرحله ای با دستگاه تماس ندارد و انتقال بیماریهای عفونی از راه این دستگاه محال است و ا هدا کنندگان می توانند با خیال راحت به اهدای این ماده حیات بخش اقدام نمایند.

گفتنی است؛ هر اهدا کننده می تواند با این روش ۲ بار در هفته و حداکثر ۲۴ بار در سال پلاکت اهدا کنند؛ با این شرط که بین دفعات اهدا دست کم ۴۸ ساعت فاصله داشته باشد.