دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت اعلام كرد؛ علایم گوارشی كووید ۱۹ را بشناسیم

مشكلات گوارشی اسهال، تهوع، استفراغ، علاوه بر علایم تنفسی و تب در بیماران مبتلا به كرونا مشاهده می شود.
به گزارش آنی غذا به نقل از مهر، دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در گزارشی به علایم کووید ۱۹ اشاره و اعلام نمود: اسهال معمولاً در افراد مبتلا به کووید -۱۹ رخ می دهد. در مقاله انتشار یافته در مجله گاستروانترولوژی آمریکا، مطالعه ای بر روی ۲۰۶ بیمار مبتلا به شکل خفیف کووید -۱۹ انجام گرفته است. ۴۸ نفر از این افراد فقط علایم گوارشی و ۶۹ نفر دیگر هر دو علایم گوارشی و تنفسی را داشتند. از مجموع این ۱۱۷ نفر که دارای علایم گوارشی بودند، ۱۹.۴ درصد اسهال را بعنوان نخستین علامت بیماری خود تجربه کرده اند. برای اغلب افراد، اسهال به مفهوم افزایش دفعات دفع و یا شل شدن قوام مدفوع است. در تعاریف پزشکی، دفعات حرکات روده که منجر به دفع می شود به صورت متوسط سه بار در روز است. با این وجود، اسهال؛ افزایش وزن مدفوع به میزان بالاتر از ۳۰۰ گرم در روز تعریف می شود که عمدتاً به سبب آب اضافی سبب می شود تا ۸۵-۶۰ درصد از ماده مدفوع را آب تشکیل بدهد. به این ترتیب، اسهال واقعی از بیماری هایی که سبب افزایش حرکات روده (اجابت مزاج) یا بی اختیاری می شود، متمایز می گردد. اسهال می تواند منجر به کم آبی و از دست دادن مواد معدنی بدن شود. علل گوناگونی برای رخداد اسهال وجود دارد. اسهال امکان دارد به سبب عفونت، داروها و یا طی درمان رخ دهد. میزان اثر نوع رژیم غذایی برای بهبود اسهال، بستگی به سبب و شدت مشکل دارد. البته تحمل افراد به مواد غذایی متفاوت می باشد نکات مفید تغذیه ای در کنترل اسهال برخی مواد غذایی سریع تر از دستگاه گوارش عبور می کنند و سبب بدتر شدن اسهال می شوند. در زمان اسهال باید از مصرف این دسته از مواد خودداری کرد: غذاهای چرب: غذاهای سرخ کرده و یا حاوی چربی بالا و سس ها می توانند علایم اسهال را بدتر کنند. لبنیات و مشتقات آن: در زمان اسهال روده ها نسبت به لبنیات حساس می شوند. ازاین رو سفارش می شود از مصرف شیر و مشتقات آن مانند پنیر، کره و بستنی در طول دوره اسهال خودداری شود (مصرف ماست بخصوص ماست پروبیوتیک و دوغ استثنا است). قهوه و نوشیدنی های کافئین دار، کاکائو و شکلات: این نوشیدنی ها و تنقلات سبب از دست رفتن آب بدن می شوند و در شرایط اسهال که مقادیر زیادی آب و الکترولیت همراه با مدفوع شل دفع می شود، مصرف این نوشیدنی ها سبب بدتر شدن شرایط بیمار و دهیدراته شدن او می شود. شیرین کننده های مصنوعی و سوربیتول: این شیرین کننده ها اثرات روان کنندگی دستگاه گوارش (ملین) دارند بنابر این از مصرف هرگونه شیرین کننده مانند آبنبات، نوشابه ها، آدامس شیرین و سایر مواد غذایی شیرین باید خودداری کرد. مواد غذایی نفاخ: میوه ها و سبزی ها برای حفظ سلامت لازم هستند اما زمان اسهال باید از برخی مواد که ایجاد گاز فراوان در دستگاه گوارش می کنند پرهیز کرد. میوه ها و سبزی هایی همچون انواع کلم و گل کلم، بروکلی، حبوبات و غذاهای پرچاشنی تا زمان بهبود نباید مصرف شوند. همینطور از مصرف میوه و آب میوه با اثر ملین کنندگی مانند آلو، انجیر و آب آلو هم باید اکیداً خودداری شود. غذاهای مانده و کهنه: از غذاهای مانده که امکان دارد آلوده و یا لکه دار باشند مانند غذایی که مدت زیادی در خارج از یخچال مانده است و یا به طور نامناسبی نگهداری شده است باید اجتناب کرد. از مصرف غذای رستوران ها، فست فودی ها و غذاهای خیابانی هم باید اجتناب کرد. مواد غذایی مناسب برای زمان اسهال موز: موز رسیده به سبب داشتن املاح مفید بخصوص پتاسیم، به تأمین الکترولیت های از دست رفته در طول اسهال کمک می نماید. همینطور موز حاوی فیبرهای محلول در آب بنام پکتین بوده که سبب جذب مایعات داخل روده ها می شود. همینطور برخی ترکیبات موجود در موز خاصیت پره بیوتیکی داشته و سبب رشد باکتری های مفید داخل روده بزرگ می شود. برنج: برنج سفید به سادگی در دستگاه گوارش هضم شده و به روده های پرکار در زمان اسهال استراحت می دهد. همینطور برنج سبب قوام دهی به مدفوع شل می شود. سس سیب، سیب پخته، کمپوت سیب بدون شکر (APPLE SAUCE): سیب منبع خیلی خوب پکتین است. فیبر بسیار زیادی که در سیب خام وجود دارد هضم آنرا برای روده ها دشوار می سازد ولی زمانی که پخته می شود، دستگاه گوارش به سادگی آنرا هضم می کند. این شکل از سیب فواید زیادی از لحاظ تأمین مواد مغذی و ایجاد احساس بهتری در زمان اسهال دارد. البته در صورت ابتلاء به سندرم روده تحریک پذیر، مصرف کمپوت سیب بهتر است سفارش نشود. نان تست، برشته: در زمان اسهال، مصرف نان سفید بهتر از نان سبوسدار / نان کامل / نان قهوه ای می باشد چونکه بیشتر سبوس در نان سفید استخراج شده است و آنرا برای هضم در دستگاه گوارش بخصوص روده بزرگ مناسب تر می سازد. البته در صورت ابتلاء به سندرم روده تحریک پذیر لازم است مصرف نان فاقد گلوتن سفارش شود. پوره سیب زمینی: به سبب کم بودن میزان فیبر سیب زمینی، این ماده در روده ها به سادگی هضم می شود. در اسهال مصرف سیب زمینی آب پز / بخارپز ساده و نرم شده (پوره) همراه با کمی نمک بدون افزودن روغن سفارش می شود. جوجه آب پز، بخار پز: این نوع طبخ جوجه، قوام ملایم و مناسبی به وجود می آورد و قابلیت هضم پروتئین جوجه را بالا می برد. همینطور مواد مغذی لازم در شرایط اسهال را تأمین می کند ماست: به صورت کلی در طول دوره اسهال، پرهیز از مصرف لبنیات سفارش می شود اما ماست استثنا است چونکه حاوی پروبیوتیک های ترمیم کننده جدار روده هایی است که در طول اسهال صدمه دیده اند. در زمان خرید ماست باید دقت کرد از نوع شیرین نباشد چونکه سبب افزایش دفع مدفوع آبکی و تولید گاز فراوان در روده ها می شود. آب مرغ، سوپ مرغ بدون چربی یا کم چربی: سوپ مرغ غذای مناسبی برای زمان اسهال است. این سوپ حاوی مواد مغذی و الکترولیت هایی است که الکترولیت ها و مواد مغذی از دست رفته در اسهال را جبران می کند. آب: مصرف مایعات بخصوص آب در طول روز برای جبران کم آبی بدن در این افراد سفارش می شود. بهتر است مایعات بین وعده های غذایی نوشیده شود. همینطور بهتر است حجم غذا در هر وعده غذایی کم شود. در صورتیکه اسهال با رعایت سفارش های غذایی ذکر شده بهتر نشد، حتی بدتر شد و یا بیشتر از ۵ تا ۷ روز طول کشید و یا خون در مدفوع مشاهده شد لازم است فرد سریعاً به پزشک رجوع نماید تا وضعیت فرد مورد بررسی بیشتر قرار گیرد و در صورت نیاز درمان ویژه برای فرد لحاظ گردد. تهوع و استفراغ رعایت برخی نکات تغذیه ای به کنترل تهوع و استفراغ کمک و از عوارض احتمالی جلوگیری می کند. در نظر داشته باشید که بیمار باید از نظر اینگونه علایم گوارشی هم تحت نظر پزشک بوده و بیماری فرد کنترل شود. نکات تغذیه ای که سبب کاهش تهوع می شود از قرار گرفتن در معرض بوی غذا بخصوص غذاهایی که رایحه تندی دارند اجتناب کنید. غذاهای سرد یا هم دما با حرارت اتاق، بوی کمتری دارند. بیشتر از تنقلات و غذاهای خشک، نشاسته ای و پرنمک مانند چوب شور، کراکر و سیب زمینی استفاده کنید. تعداد وعده های غذایی را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کاهش دهید و از مصرف غذا در حجم سنگین خودداری کنید. بوییدن پوست لیموترش پس از خراش دادن به کنترل تهوع کمک می نماید. مصرف تکه های میوه یخ زده یا آب میوه های رقیق شده همراه با یخ می تواند مفید باشد. اگر طعم دهان شما بد است می توانید از آبنبات هایی با طعم نعناع یا لیمو استفاده کنید. تلاش کنید بیشتر استراحت کنید. همینطور مصرف غذاهای زیر در این افراد سفارش می شود: تا زمانی که تهوع یا استفراغ دارید، از خوردن و آشامیدن هر ماده غذایی یا نوشیدنی پرهیز نمائید. پس از توقف استفراغ، بزرگسالان و کودکان بالاتر از ۳ سال می توانند تکه های کوچک یخ را هر ده دقیقه به اندازه یک قاشق مرباخوری؛ و سپس هر ۲۰ دقیقه به اندازه یک قاشق غذا خوری مک بزنند. بعد از توقف استفراغ، می توانید کمی مایعات رقیق مانند آب مرغ یا گوشت، آب سیب یا ژلاتین میل کنید. با گذشت ۸ ساعت از قطع شدن استفراغ، می توانید مصرف غذاهای جامد را شروع کنید. غذای جامد را با یک نوع غذای ساده و در اندازه خیلی کوچک در هر بار شروع کنید. غذا باید بی بو، کم چرب و کم فیبر باشد. نمونه ای از غذاهای مناسب برای این زمان: سس سیب (کمپوت سیب بدون افزودن شکر)، مرغ پخته، موز، عصاره رقیق گوشت، نان تست، تخم مرغ آب پز (بدون روغن افزوده)، انواع آب میوه و سبزی، سیب زمینی، چوب شور، کراکر، برنج، غلات پخته، شربت و ماست در شرایط ایجاد تهوع و استفراغ، از غذاهای پرچرب یا سرخ کرده، آب میوه ها و نوشیدنی های خیلی شیرین، غذاهای بسیار معطر، غذاهای حاوی فیبر بالا، غذاهای نفاخ و غذاها و یا نوشیدنی های خیلی گرم اجتناب کرد.

منبع: