آنی غذا: نایب رییس و دبیر انجمن تغذیه ایران با اشاره به انواع چاقی و خطرات و عوارض آن، چهارروش اصلی درمان چاقی و برخی عوارض و هشدارهای آنها را تشریح نمود.

به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، دکتر مجید حسن قمی با اعلان اینکه چاقی بیماری مزمنی است که در بیشتر اوقات حتی به وسیله پزشکان بیماری تلقی نمی گردد، اظهار داشت: این در حالیست که این بیماری خود زمینه ساز مبتلاشدن به خیلی از بیماری ها همچون دیابت، فشارخون، هایپرلیپدمی، بیماری های عروق کرونر، آپنه انسدادی در هنگام خواب و انواع سرطان های پستان، رحم، پروستات و کلون است.

کدام چاقی ها ریسک بیماری قلبی را افزایش می دهد؟

وی با اعلان اینکه چاقی در ناحیه آندروئید (افزایش میزان چربی در ناحیه شکم و بالاتنه) یا چاقی نوع سیب یا مردانه از شاخصهای عمده در مبتلاشدن به بیماری های کرونر قلب، دیابت غیر وابسته به انسولین است، اظهار داشت: چاقی ژنوئید( تجمع چربی در گلئوتئال و قسمت های پایین بدن) یا چاقی نوع گلابی یا زنانه که در زنان قبل از منوپوز ایجاد می شود، عامل مهمی در ایجاد بیماری های قلبی و عروقی نیست.

قمی با اشاره به اینکه چاقی را معمولاً به وسیله BMI یا میزان توده بدن اندازه گیری می کنند اظهار داشت: این شاخص از تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد بر حسب متر به دست می آید که در مردان میزان بالاتر از یک ریسک مبتلاشدن به بیماری های قلبی عروقی را بیشتر می کند.

چاقی نوع سیب ریسک مبتلاشدن به دیابت نوع ۲ را تا ۱۰ برابر زیاد می کند

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی چاقی متوسط بویژه از نوع سیب را منجر به افزایش تا ۱۰ برابری ریسک مبتلاشدن به دیابت نوع ۲ دانست و اظهار داشت: بافت چربی دو نقش عمده در بروز دیابت دارد؛ یکی افزایش نیاز به انسولین و دیگری افزایش مقاومت نسبت به انسولین بدین سبب در این افراد سطح سرمی انسولین بالا می رود و حساسیت بافت چربی نسبت به انسولین بیشتر می شود، در نتیجه غذا بیشتر به بافت چربی تبدیل می شود. گاهی مقاومت نسبت به انسولین بر اثر کاهش رسپتورهای انسولین و گاهی بر اثر نقص بعد از این گیرنده هاست.

وی در عین حال عنوان کرد: کاهش وزن در افراد چاق مبتلا به دیابت نوع ۲ سبب بهبود در کنترل بیماری قند و مشکلات بالینی مثل فشار خون یا افزایش چربی های خون می شود.

مهمترین علل چاقی

به گزارش روابط عمومی انجمن تغذیه ایران، دبیر انجمن تغذیه ایران همین طور با اشاره به علل چاقی اظهار داشت: رابطه پیچیده ای بین ژنتیک، فیزیولوژی و محیط (وضعیت اجتماعی، اقتصادی، تحصیلات و فرهنگ) است ضمن آنکه این بیماری ممکنست بر اثر مصرف داروهایی مثل انواع داروهای کورتون (کورتیکوئیدها) یا بر اثر بعضی بیماری های نوروآندوکرین(عصبی – هورمونی) مثل کوشینک و یا سندرم تخمدان پلی کیستیک روی دهد.

وی اضافه کرد: فاکتور دیگری را که در بروز چاقی موثر می دانند هورمونی بنام لپتین است. این هورمون از بافت چربی (آدیپوز) ترشح می شود و گیرنده های آن در هیپوتالاموس مغز واقع شده اند. سطح پلاسمایی این هورمون با میزان توده چربی ارتباط دارد و با غذا خوردن، گرسنگی، میزان انسولین، گلوکوکورتیکوئیدها و بسیاری دیگر از عوامل تنظیم می شود.

قمی افزود: بنابر یک تحقیق علمی میزان لپتین در تنظیم وزن بدن و سیری فرد نقش عمده ای دارد و غلظت لپتین با چاقی افزایش و با از دست دادن وزن کاهش پیدا می کند.
مهمترین عوارض چاقی
این متخصص تغذیه همین طور درباره برخی عوارض چاقی اظهار داشت: خطر بروز بیماری های قلبی و عروقی یکی از مهمترین عوارض چاقی است. در افراد چاق، میزان بروز سرطان های روده بزرگ و آندوتلیوم ۲ تا ۵ برابر بیشتر است. جراحی و بیهوشی برای این افراد خطرناکست و چاقی خطرات زایمان و حاملگی را بیشتر می کند. متاسفانه مشکلات ارتباطی، اعتماد به نفس پایین تر، کاهش تمایل برای ازدواج، عدم موفقیت های تحصیلی و به دنبال آن انتخاب شغل مناسب و امرار معاش در افراد چاق بیشتر دیده می شود.

وی با اعلان اینکه چاقی در قسمت بالای بدن بیش از چاقی در قسمت های پائین بدن فشار خون را بیشتر می کند، اظهار داشت: در بیماران چاق تجمع چربی شکمی و آزاد شدن اسیدهای چرب در داخل وریدپورت (یکی از رگ های خونی کبد) موجب افزایش ساخت تری گلیسریدها، مقاومت به انسولین و افزایش سطح سرمی آن می شود همین طور در زنان چاق به خصوص آن هایی که در ناحیه بالای بدن چاق هستند نسبت به زنان با وزن طبیعی، قاعدگی نامنظم تر است و این افراد در حاملگی بیشتر در معرض مسمومیت بارداری(پره اکلامپسی و اکلامپسی) و افزایش فشارخون قرار می گیرند.

قمی همین طور با اعلان اینکه زنان چاق ۲۰ تا ۳۰ ساله نسبت به زنان طبیعی تا ۶ برابر بیشتر در معرض بروز بیماری های کیسه صفرا قرار دارند، اظهار داشت: به ازای هر کیلوگرم چربی ۲۰ میلی گرم دردسی لیتر کلسترول ایجاد می شود و در افراد چاق صفرا بیش از حد توسط کلسترول تغلیظ و تحرک کیسه صفرا بمراتب کمتر می شود.

وی با اشاره به اینکه افزایش وزن به مفاصل بویژه مفاصل زانو آزار وارد می سازد، اظهار نمود: در زنان چاق در سنین میانی استئوآرتریت زانو شایع است و کاهش وزن در کاهش عوارض این بیماری بسیار موثر است.

چهار روش اصلی درمان چاقی

قمی با اشاره به مهمترین روش های درمان چاقی اظهار داشت: فعالیت فیزیکی، رژیم غذایی، داروها، روش های پیکر تراشی غیر تهاجمی و تهاجمی بعضی از آن هاست. بر این اساس کاهش سایز موضعی مانند استفاده از دستگاه های کمک لاغری از روش های غیرتهاجمی و کاهش چربی مانند ابدومینو پلاستی(خارج کردن چربی تجمع یافته در سطح شکم) و یا روش های جراحی مانند اسلیو(کوچک کردن معده) یا بای پس (خارج کردن یک قسمت از دستگاه گوارش از مدار طبیعی) از روش های تهاجمی است.

درمان تغذیه ای:

به گفته این متخصص تغذیه، تجویز رژیم های تخصصی به وسیله متخصصین تغذیه و در امتداد تصحیح الگوهای غذایی و رفتاری، از روش های درمان تغذیه ای که معمولاً در جهت کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده آل همراه با برنامه های ورزشی موثرترین راه درمان چاقی است.

کدام رژیم ها را نگیریم؟

وی افزود: با این وجود برای درمان های تغذیه ای رژیم های تک محصولی، رژیم های با کالری خیلی پائین، رژیم مایعات کم کالری(سوپ ۱۳ روزه) کم پروتئین، رژیم برمبنای گروه خونی، رژیم های کتوژنیک و بطور کلی رژیم های«بکش و لاغرم کن» به هیچ عنوان سفارش نمی گردد چونکه این رژیم ها سبب ریزش مو، خستگی مفرط با بی حالی، اختلال و نامنظم شدن قاعدگی، سنگ کیسه صفرا، آرتریت نقرسی و آریتمی های قلبی می گردد و فرد به زودی این نوع رژیم ها را رها می کند و مستعد چاقی بیشتر خواهد شد.

درمان دارویی:

وی با اشاره به درمان های دارویی، اشاره کرد: داروهایی که در درمان چاقی به کار می روند به چند دسته تقسیم می شوند:

داروهای گروه سیمپا تومیمه تیک: دارای اثر شبیه آمفتامین هستند. مصرف این داروها به جز در موارد خاص مجاز نیست و ممکنست سبب بروز مشکلات قلبی- عروقی و سکته شود.

داروهای گروه سرتونرژیک: مثل فن فلورامین و فلوکستین که با باز جذب سروتونین اشتها را مهار می کنند و در ضمن پنج تا شش ماه موجب کاهش وزن می شوند، اما ثابت شده است که مصرف این گروه از داروها نیز موجب بیماری های دریچه ای قلبی می شوند.

هشدار نسبت به عوارض خطرناک و غیر قابل بازگشت برخی داروهای لاغری

وی آگهی داد: به یاد داشته باشید که داروهای خیلی کمی دارای تاییدیه های لازم از سازمان غذا و داروی امریکا برای لاغری هستند و باتوجه به مطالب بالا بدلیل عوارض ناشی از مصرف این داروها، تجویز داروهای گروه های مذکور برای کاهش وزن چندان سفارش نمی گردد. به یاد داشته باشید که داروهایی مثل ادیوس، رژینوو…. که توسط ماهواره و خارج از سیستم سازمان غذا و دارو و داروخانه ها، تبلیغ و به فروش می رسند دارای عوارض غیر قابل بازگشتی هستند و در واقع مجاز نیستند.

روش های پیکرتراشی غیرتهاجمی کاهش سایز

قمی همین طور با اشاره به روش های پیکرتراشی غیرتهاجمی کاهش سایز موضعی مانند استفاده از دستگاه های کمک لاغری اظهار داشت: در این روش ها از دستگاه هایی که دارای تاییدیه های لازم ایمنی و اثربخشی هستند می توان با رعایت موازین تخصصی و پزشکی در مطب ها در اصلاح و بهبود چاقی های موضعی و افتادگی پوست در کنار رژیم غذایی استفاده نمود. یادتان باشد که استفاده از این دستگاه ها دارای شرایط خاص و در اصلاح بایدها و نبایدهایی (اندیکاسیون و کنترا اندیکاسیون) است و به هیچ عنوان نباید در باشگاه و آرایشگاه که افراد تخصص لازم جهت استفاده از این فنآوری ها را ندارند مورد استفاده قرار بگیرند و این جزو تخلفات و دخالت در امور پزشکی به شمار می آید.

درمان های جراحی

این متخصص در خاتمه با اشاره به درمان های جراحی اظهارکرد: جراحی های کاهش وزن فقط در افراد با ۴۰> BMI یا افرادی که BMI بین ۳۵ تا ۴۰ دارند و گرفتار عوارض شدید شده اند، انجام می گیرد. گروه دیگری از این جراحی ها نیز در چارچوب پیکر تراشی و اصلاح سایز انجام می گیرد. اما جالب است بدانیم که جراحی های کاهش وزن در صورت عدم رعایت موازین رژیمی و اصلاح الگوهای رفتاری در عرض ۳ تا ۴ سال باردیگر بازگشت پذیرند و این افراد اکثرا بعد از عمل گرفتار عوارضی مثل ترشح از قسمت جراحی شده معده، انسداد مجرای خروجی معده، عفونت زخم و عدم بهبودی آن، پنومونی و ترومبوآمبولی وردیدی می شوند.

منبع: آنی غذا