آنی غذا: روند رو به گسترش شهرنشینی، اشتغال افراد خانواده در بیرون از منزل،  گاهی موجب می شود كه خانواده ها و خصوصا زوج های جوان به سبب شیفت های كاری، از تهیه و صرف غذا در خانه محروم باشند.
به گزارش آنی غذا به نقل از ایسنا، تقریبا تمام كسانی كه در بیرون از منزل به كار اشتغال دارند، حداقل یك وعده از غذای خودرا در محل كار خود، اغذیه فروشی ها، فست فودها و یا رستوران های كارخانه ها و سایر محیط های كار صرف می كنند. خاصیت اغلب غذاهایی كه خارج از خانه طبخ می شوند این است كه به مقدار زیاد و برای تعداد زیادی تهیه می شوند و بدین سبب اگر رعایت نكات بهداشتی و سلامت در تهیه مواد اولیه، پاك كردن، شستشو، فرآوری و پخت غذا صورت نگیرد، به عده زیادی كه بعنوان مشتری مصرف كننده این غذا هستند، لطمه وارد می شود.
این لطمه ها با عنایت به نوع مشكلی كه در جریان تولید غذا صورت می گیرد، متفاوت می باشد و امكان دارد از بروز یك اسهال ساده تا مسمومیت های شدید غذایی و یا مبتلاشدن به انگل ها و سایر بیماری های ناشی از غذای آلوده باشد و یا به سبب مصرف نوع مواد اولیه و شرایط پخت نادرست، زمینه مساعدی برای مبتلاشدن به بیماری های غیرواگیر مانند چاقی، دیابت، افزایش فشارخون، بیماری های عروقی، قلب و مغز، بیماری های اسكلتی استخوانی، سكته های قلبی و مغزی را فراهم آورد.
امروزه چاقی و اضافه وزن یكی از اشكالات عمده تغذیه ای جهان به حساب می آید و در حدود یك میلیارد نفر از مردم جهان گرفتار اضافه وزن و چاقی هستند. در كشور ما باز درصد قابل توجهی از زنان و مردان بزرگسال گرفتار چاقی و اضافه وزن هستند و به این علت در معرض خطر مبتلاشدن به بیماری های مزمن همچون بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان، افزایش فشار خون و افزایش كلسترول هستند. بیماری های مزمن در سال های اخیر در كشور روند رو به گسترش و آگهی دهنده ای را طی كرده است. یكی از دلیلهای عمده آن الگوی مصرف غذایی است. مصرف غذاهای چرب و سرخ كرده و پر نمك، افزایش فشار خون و افزایش كلسترول را به همراه دارد. با رعایت تغذیه مناسب در محیط كار می توان از مبتلاشدن به این بیماری ها پیشگیری كرد.
اصول كلی تغذیه در محیط كار:
مصرف قندها وكربوهیدراتهای ساده مثل قند و شكر، نان های سفید و برنج سفید در محیط كار بااینكه در كوتاه مدت به بالارفتن قند خون كمك می نماید، ولی با تحریك ترشح انسولین، ورود گلوكز به سلول را تسریع كرده و درنهایت كاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و كاهش بازده كاری را بدنبال دارد.
نحوه تغذیه در محیط كار می تواند به افزایش یا كاهش استرس هم كمك نماید. استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحركی زمینه را برای مبتلاشدن به بیماری های مزمن فراهم می آورد. سطح هورمون های مولد استرس مانند كورتیزول با مصرف غذاهای چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شكر و كافئین (در چای، قهوه و نوشابه های كولا) درخون بالا می رود.
با تغییرات جزئی همچون كاهش مقدار قند و كافئین مصرفی در محیط كار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه می توان به حفظ تعادل قند خون و همین طور افزایش ریزمغذی ها كمك كرد كه نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و كاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش كارایی و بهبود بازده كاری كاركنان در محیط های كار است.
تغذیه كاركنان نوبت كار (شیفتی):
در مراكزی كه چند نوبت (شیفت) كاری دارند مانند كارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات پلیس و فرودگاه ها رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجانیدن گروه های غذایی اصلی (نان و غلات، شیر و مواد لبنی، میوه ها، سبزی ها و گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ) و توجه به زمان مصرف غذا در كاهش خستگی و بهبود عملكرد كاركنان و افزایش رضایت مندی آنها موثر است.
مصرف غذاهای نشاسته ای و قندی با افزایش تولید سروتونین كه یكی از ناقل های عصبی است، علاوه بر بهبود خلق و خو، در افزایش خواب و استراحت افراد نقش مهمی دارد. مصرف یك لیوان شیر كم چربی همراه با دو عدد خرما پیش از خواب در بهبود خواب موثر است. البته باید توجه داشت كه غذاهای نشاسته ای به سبب حجیم بودن، در صورتیكه در مصرف آنها زیاده روی شود، می توانند سبب خواب آلودگی و خستگی شده و كارایی را كاهش دهند.
افرادی كه نوبت های شب كاری دارند، لازم است وعده اصلی غذای خودرا در بعدازظهر و یك وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند. غذاهای چرب و سنگین و پرادویه سبب خواب آلودگی و كاهش كارایی می شود. در وعده غذایی این افراد، گوشت كم چربی (بویژه ماهی و مرغ) به شكل كبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار و حبوبات و ماست كم چربی سفارش می شود. مصرف منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نوراپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود. بدین سبب افرادی كه در شیفت های شبانه كار می كنند باید در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات، تخم مرغ (آبپز) استفاده كنند. شیر و مواد لبنی ازجمله ماست، پنیر و كشك باز علاوه بر تامین املاحی مانند كلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی بشمار می روند و باید در وعده های غذایی روزانه مصرف شوند.
مصرف میوه ها در میان دو وعده غذایی با تامین ویتامین های مورد نیاز بویژه ویتامین های B و C در كاهش فشارهای كاری و استرس مفید می باشد.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، برای داشتن تغذیه مناسب در محیط كار بهتر است:
از نان و غلات كامل (سبوس دار) استفاده گردد. بعنوان مثال بجای مصرف نان هایی كه از آرد سفید (مثل نان لواش و باگت) تهیه شده اند از نان سنگك و یا نان جو استفاده گردد.
بجای مصرف غذاهای پرچربی و سرخ شده، در صورتیكه امكان انتخاب وجود دارد، از غذاهای بخارپز، آبپز و یا كبابی استفاده گردد.
بجای گوشت قرمز، غذاهایی كه با ماهی و مرغ تهیه شده اند، مصرف شود و در صورتیكه امكان انتخاب نیست، تمام چربی های گوشت قرمز را پیش از مصرف باید جدا كرد.
بجای مصرف نوشابه های گازدار كه مقدار زیادی مواد قندی وكافئین وارد بدن می كنند و به سبب فسفات، جذب كلسیم را هم مختل می كنند، از نوشیدنی های سالم تر مثل آب، دوغ كم نمك و بدون گاز استفاده گردد.
اگر در محیط كارتان غذاهایی مثل عدسی و یا خوراك لوبیا سرو می شود، مصرف شان سالم تر از خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده است. غذاهایی كه با حبوبات تهیه شده اند (مثل عدسی و خوراك لوبیا) هم منبع خوب پروتئین هستند و هم به سبب دارا بودن فیبر، سلامت بدن كمك می كنند. فیبر علاوه بر تنظیم كار دستگاه گوارش، از جذب چربی ها و مواد قندی را می كاهد.
بخاطر داشته باشید كه با پیروی از یك الگوی غذایی سالم در محیط كار نه تنها از اضافه وزن و چاقی، مبتلاشدن به بیماری های قلبی – عروقی، دیابت و سایر بیماری ها پیشگیری كرده اید، بلكه با بهبود عملكرد و افزایش بازده كاری موجبات ارتقاء خودرا در محیط كار فراهم می كنید.
تغذیه در محیط های گرم
در محیط های گرم، به سبب تعریق، امكان بروز سردرد و خشكی پوست، مبتلاشدن به بیماری و تضعیف سیستم ایمنی بدن بیشتر می شود. بنا بر این مصرف مایعات در حین كار الزامی است. هم چنین كارفرمایان جهت بهبود بهره وری لازم است كه امكان ورزش روزانه كاركنان را فراهم آورند؛ برای اینكه ورزش علاوه بر افزایش تندرستی جسم، در بهبود خلق و خوی افراد باز تأثیر چشم گیری دارد.
میان وعده های غذایی پیشنهادی در حین كار:
میوه و یا میوه های خشك شده، كیك، نان، بیسكوئیت های سبوس دار، سبزی های خام، شیر، آب میوه های طبیعی، آب، نان و پنیر و سبزی استفاده گردد.